Rynek mięsa według prognozy ARR

Poniżej prezentujemy prognozy cen pszenicy, żyta, żywca wieprzowego i wołowego oraz mleka i jego przetworów na tle przewidywanych czynników popytowo-podażowych wpływających na ich poziom.

Rynek zbóż | Rynek mięsa | Rynek mleka

1. RYNEK WIEPRZOWINY
• aktualna sytuacja cenowa
Po sezonowym spadku podaży żywca wieprzowego i wzroście jego cen w III kwartale 2003 r., w IV kwartale podaż powróciła do wysokiego poziomu skutkując ponownym obniżeniem cen. Według danych GUS w listopadzie 2003 r. za trzodę chlewną w skupie płacono 3,11 zł/kg, tj. o ok. 17% mniej niż we wrześniu 2003 r. (kiedy ceny skupu tych zwierząt osiągnęły najwyższy w 2003 r. poziom) i o ok. 4% mniej niż przed rokiem. W grudniu ceny trzody nadal pozostawały na niskim poziomie.

• czynniki wpływające na poziom cen skupu

- poziom pogłowia i produkcji trzody chlewnej
Niskie ceny trzody chlewnej przy wysokich cenach zbóż spowodowały istotne pogorszenie ekonomicznych warunków chowu trzody chlewnej. Znacznie niższe od granicznych relacje cen żywca wieprzowego do cen zbóż (które w listopadzie kształtowały się jak 7,2 : 1 w przypadku żyta i 6,3 : 1 w przypadku jęczmienia) są przyczyną nasilenia się spadkowego trendu w pogłowiu trzody. Ocenia się, że w końcu 2003 r. liczba loch może być o ponad 10% mniejsza niż w analogicznym okresie 2002 r. Mniejsza niż przed rokiem może być już także liczba tuczników. W tej sytuacji pro-gnozuje się, że produkcja wieprzowiny w I połowie 2004 r. ukształtuje się na poziomie ok. 1118 tys. t, tj. o ok. 60 tys. t (o ok. 5%) niższym niż w analogicznym okresie 2003 r. Spadek ten będzie jednakże zbyt mały, żeby całkowicie zniwelować nadwyżkę podaży. Uwzględniając skalę interwencji w 2003 r. i wzrost spożycia tego mięsa nadwyżka podaży wieprzowiny w I połowie 2004 r. może wynosić ok. 50 - 70 tys. t.

- handel zagraniczny
Przy dużej podaży wieprzowiny również na rynkach zagranicznych znaczący wzrost jej eksportu w 2003 r. był możliwy dzięki proeksportowym działaniom ARR. W ciągu pierwszych trzech kwartałów 2003 r. wyeksportowano ok. 155 tys. t wieprzowiny (w ekwiwalencie mięsa łącznie z podrobami, przetworami i tłuszczami), tj. ponad 3-krotnie więcej niż w tym samym okresie roku poprzedniego.
W wyniku niskich cen krajowego surowca import wieprzowiny, pomimo niskich jej cen również na rynkach UE (w tym zwłaszcza duńskim) był mniej opłacalny niż przed rokiem i w ciągu dziewięciu miesięcy 2003 r. ukształtował się na poziomie ok. 39 tys. t wobec ok. 44 tys. t w tym okresie w 2002 r. W efekcie saldo bilansu handlu zagranicznego (w okresie styczeń-wrzesień) wzrosło z ok. 4 tys. t w 2002 r. do ok. 116 tys. t w 2003 r.

W UE, która jest głównym konkurentem Polski na rynkach zagranicznych, podaż i ceny trzody chlewnej podlegają podobnym wahaniom jak w Polsce. W 2003 r. po wzroście cen żywca wieprzowego w III kwartale (za wagę poubojową schłodzoną kl. E) do 1,42 EURO/kg we wrześniu (o 12% w porównaniu do czerwcowych), w następnych miesiącach uległy one obniżeniu i w listopadzie kształtowały się średnio na poziomie 1,23 EURO/kg, tj. o ok. 13% niższym. Przewiduje się jednak, że cykliczny wzrost cen wieprzowiny w Unii wystąpi wcześniej niż w Polsce, ponieważ zmiany cyklu produkcyjnego w UE wyprzedzają jego zmiany w Polsce. W USA faza wzrostu cen rozpoczęła się już w 2003 r., a w Unii Europejskiej rozpocznie się prawdopodobnie z początkiem 2004 r. W tej sytuacji, przy utrzymaniu dotychczasowych form wsparcia eksportu, w 2004 r. do czasu akcesji wywóz wieprzowiny może jeszcze nie-co wzrosnąć. Po akcesji wsparcie eksportu będzie możliwe jedynie na zasadach obowiązujących w krajach Wspólnoty, która od 2000 r. w przypadku wieprzowiny do-tuje wywóz jedynie mięsa i podrobów solonych, suszonych lub wędzonych oraz prze-tworów. Możliwości eksportowe po akcesji będą zależały m.in. od tego ile zakładów mięsnych dostosuje się do tego czasu do wymogów unijnych. W końcu października 2003 r. standardy UE spełniało ok. 70 zakładów zajmujących się ubojem trzody chlewnej, rozbiorem lub przetwórstwem wieprzowiny (łącznie z chłodniami). Po akcesji nieograniczony kontyngentami import wieprzowiny z krajów UE może ograniczyć amplitudę wahań cen tego mięsa. Ocenia się, że w 2004 r. dzięki korzystnym dla polskich producentów relacjom cen wieprzowiny w kraju i na rynkach UE import tego mięsa nie wzrośnie znacząco.

- spożycie
W I połowie 2003 r., przy dużej podaży wieprzowiny, jej ceny detaliczne obniżały się znacznie szybciej niż ceny mięsa ogółem, w tym zwłaszcza drobiowego. W efekcie największy wzrost odnotowano w tym czasie w spożyciu mięsa wieprzowego. Z badania budżetów domowych przez GUS wynika, że spożycie kulinarnego mięsa wieprzowego w I półroczu 2003 r. było o ok. 15% większe niż w analogicznym okresie 2002 r., a drobiowego spadło o ok. 5%. Spożycie przetworów mięsnych i podrobów utrzymało się na niezmienionym poziomie. W III kwartale w wyniku wzrostu cen detalicznych wieprzowiny wzrost spożycia uległ ograniczeniu. Według szacunków IERiGŻ bilansowe spożycie mięsa i podrobów w 2003 r. wyniesie 72,4 kg na osobę, przy czym konsumpcja wieprzowiny wzrośnie o 1,8 kg na osobę, a drobiu o 1,2 kg na osobę, tj. odpowiednio do 41 kg i 21 kg na osobę. W I połowie 2004 r. spożycie mięsa może jeszcze nieco wzrosnąć.

- działania ARR
W celu ograniczenia spadku cen skupu żywca w IV kwartale, w końcu września Agencja Rynku Rolnego zaprzestała sprzedaży mrożonych półtusz wieprzowych z zapasów, a w połowie listopada wznowiła zakupy interwencyjne wieprzowiny obejmując nimi ok. 15 tys. t. Ponadto zgodnie z rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 25 listopada 2003 r. Agencja wydała jeszcze pozwolenia na eksport 4,7 tys. t świeżych lub chłodzonych półtusz z bieżącej produkcji w ramach niewykorzystanej przez eksporterów ilości pozostałej z limitu WTO. Łącznie w 2003 r. Agencja zakupiła ok. 126 tys. t półtusz wieprzowych oraz dopłaciła do eksportu ok. 40,9 tys. t półtusz wieprzowych.

Z uwagi na konieczność zagospodarowania zapasów interwencyjnych mrożonych półtusz przed przystąpieniem do Wspólnoty, Agencja kontynuowała sprzedaż wieprzowiny na eksport. Od początku 2003 r. ARR sprzedała na eksport ok. 140 tys. t tego mięsa. Sprzedaż wieprzowiny na eksport będzie kontynuowana również w roku 2004. Część posiadanych zapasów (13,5 tys. t) mrożonych półtusz wieprzowych Agencja przeznaczyła na pomoc żywnościową dla najuboższych. Mięso to po przetworzeniu na konserwy przez wybrane w drodze przetargów zakłady przetwórcze zostało przekazane nieodpłatnie organizacjom charytatywnym.
W związku z przewidywanym utrzymaniem się nadwyżki wieprzowiny również w I połowie 2004 r. Agencja planuje zakupienie w okresie styczeń-kwiecień 25 tys. t półtusz wieprzowych w ramach rotacji zapasów stałych oraz realizację dopłat do eksportu 20 tys. t tego mięsa. Agencja czyni starania, aby oba mechanizmy uruchomić już na początku 2004 roku.

• prognoza cen skupu do czerwca 2004 r.
Przewiduje się, że na skutek utrzymującej się nadwyżki podaży wieprzowiny, przy jednoczesnym dalszym wzroście produkcji drobiu, w I półroczu 2004 r. ceny skupu trzody chlewnej będą utrzymywać się na niskim poziomie, zwłaszcza w I kwartale.
Zespół ekspertów prognozuje, że przeciętne ceny skupu trzody chlewnej do czerwca 2004 r. mogą kształtować się następująco:
 

2. RYNEK WOŁOWINY
• aktualna sytuacja cenowa
Na skutek znaczącego wzrostu podaży bydła do skupu oraz niskich cen skupu trzody chlewnej i drobiu, w 2003 r. ceny skupu żywca wołowego utrzymywały się na niskim poziomie. Według danych GUS w listopadzie za bydło ogółem płacono 2,51 zł/kg, a za młode bydło rzeźne 2,93 zł/kg, tj. o odpowiednio o ok. 4% i ok. 2% mniej niż w tym samym miesiącu 2002 r.

• czynniki wpływające na poziom cen:

- poziom pogłowia i produkcji wołowiny
Niskie ceny skupu żywca wołowego oraz wysokie wymagania odnośnie jakości skupowanego mleka są prawdopodobnie przyczyną dalszego ograniczania pogłowia bydła. Dodatkowe pogorszenie warunków chowu tych zwierząt w 2003 r. spowodowała długotrwała susza. O nasilonej wyprzedaży przez rolników bydła świadczy wzrost skupu żywca wołowego o ok. 23% w porównaniu do 2002 r. (dane za 11 miesięcy). W tej sytuacji przewiduje się, że w 2004 r. pogłowie bydła może być jeszcze mniejsze niż w roku 2003 r. W 2004 r. obniżeniu o 4-5%, tj. do poziomu ok. 290 tys. t, może ulec także produkcja mięsa wołowego.

- handel zagraniczny
Według danych GUS w okresie dziewięciu miesięcy 2003 r. eksport żywca, mięsa, przetworów i podrobów wołowych w ekwiwalencie mięsa ukształtował się na poziomie ok. 65 tys. t, tj. o 18% niższym niż w analogicznym okresie 2002 r. Spadek wielkości eksportu wołowiny wynikał z mniejszego eksportu mięsa mrożonego, który był spowodowany wyczerpaniem się agencyjnych zapasów tanich ćwierćtusz wołowych. Zwiększył się natomiast eksport żywca, konserw i przetworów wołowych. W tym okresie z 1,5 tys. t do 4,4 tys. t zwiększył się import wołowiny, w tym głównie podrobów.
Przewiduje się, że w I półroczu 2004 r. wielkość eksportu i importu wołowiny (łącznie mięsa, żywca, podrobów i przetworów) utrzyma się na poziomie zbliżonym do notowanego w 2003 r.

- spożycie
Tania wieprzowina i drób stanowiły silną konkurencję dla wołowiny, której bilansowe spożycie w 2002 r. (według danych GUS) obniżyło się do 5,2 kg na osobę, tj. o ok. 5%. W I półroczu 2003 r., przy utrzymującym się spadku detalicznych cen mięsa wieprzowego i drobiowego, GUS odnotował dalszy spadek konsumpcji kulinarnego mięsa wołowego. IERiGŻ szacuje, że w całym 2003 r. spożycie wołowiny obniży się jeszcze o ok. 4% i wyniesie 5,0 kg na osobę.

- działania ARR
Do czasu akcesji z UE nie przewiduje się prowadzenia działań interwencyjnych na rynku wołowiny. Po akcesji działania regulujące rynek wołowiny będą prowadzone w oparciu o prawodawstwo UE.

• prognoza cen skupu do czerwca 2004 r.
Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową eksperci oceniają, że średnie ceny skupu bydła do czerwca 2004 r. mogą kształtować się w zakresie: