Opryskiwać z dobrym skutkiem

Obecnie stosowane technologie upraw wymagają używania środków ochrony roślin w trakcie wzrostu, po to by zapewnić wysoki plon o dobrej jakości.

Skuteczność zabiegów ochrony roślin ciągle pozostawia dużo do życzenia. Nie wszyscy rolnicy rozumieją to, że w dużym stopniu zależy ona od precyzyjnego naniesienia substancji aktywnych na chronione obiekty. Wydano już wiele przepisów i zaleceń, których przestrzeganie pozwala osiągnąć zamierzony cel oraz ograniczyć lub uniknąć uszkodzeń chronionej plantacji i sąsiednich upraw. Wiele zagrożeń w tym zakresie niesie stosowanie herbicydów. Skutki popełnionych błędów właśnie teraz widać najlepiej na polach.

 

Czynników składających się na optymalne warunki do wykonania zabiegu opryskiwania jest tak dużo, że trudno
o sytuację, kiedy wszystkie z nich są w najlepszym stanie..



Długa lista warunków
Do czynników wpływających bezpośrednio na skuteczność stosowania herbicydów należą:

• wrażliwość chwastów na stosowane herbicydy – środki należy dobierać w taki sposób, aby występujące gatunki chwastów były wrażliwe na zawarte w nich substancje aktywne;
• faza rozwojowa chwastów – na ogół wysoką wrażliwość na herbicydy wykazują najmłodsze egzemplarze (w fazie liścieni do 3-4 liści);
• stopień zachwaszczenia, czyli nasilenie występowania poszczególnych gatunków chwastów w łanie – im mniej, tym wyższa skuteczność;
• obsada i kondycja rośliny uprawnej – optymalna obsada i korzystne warunki do wzrostu i rozwoju uprawianej rośliny pozwalają na wytworzenie mechanizmu obronnego poprzez oddziaływanie konkurencyjne w stosunku do chwastów, np. przerzedzenie łanu na skutek „przepustów” zwiększa zachwaszczenie;
• opady deszczu – zabiegów nie należy wykonywać bezpośrednio przed deszczem i zaraz po wystąpieniu opadów (wyjątkiem są opryski doglebowe);
• wilgotność powietrza – od niej jest uzależnione wnikanie herbicydu do roślin, zwłaszcza w przypadku chwastów o liściach pokrytych grubą warstwą kutikuli, np. rumian polny; temperatura powietrza – w istotny sposób może wpływać na skuteczność działania herbicydów, najkorzystniejsza temperatura w trakcie zabiegu i w ciągu ok. 2 tygodni po nim mieści się w przedziale 10-20°C. Najlepszą porą dnia na wykonanie zabiegów herbicydowych są wczesne godziny ranne lub wieczorne, co związane jest z niższymi temperaturami i mniejszą prędkością wiatru;
• adiuwanty – ich stosowanie najczęściej zaleca się w sytuacji, gdy chwasty są zaawansowane w rozwoju, charakteryzują się mniejszą wrażliwością na dany herbicyd lub warunki pogodowe w trakcie zabiegu odbiegają od optymalnych.

Mycie jest obowiązkowe
O skuteczności zabiegu oprócz wyboru środka ochrony roślin i wysokości dawki decyduje również sposób jego użycia. Przed rozpoczęciem zabiegu należy uruchomić mieszadło hydrauliczne
lub mechaniczne w celu dokładnego wymieszania cieczy użytkowej w zbiorniku. Bezwzględnie po każdym opryskiwaniu należy usunąć resztki cieczy użytkowej ze zbiornika i całego układu przepływu wraz z filtrami i rozpylaczami. Następnie trzeba przepłukać opryskiwacz wodą, a popłuczyny wypryskać na chronioną powierzchnię. Przed stosowaniem innej grupy środków ochrony roślin opryskiwacz należy umyć z dodatkiem specjalnego preparatu, tzw. dezynfektanta, np. Radix 045 SL.
Jego zadaniem jest neutralizacja pozostałości cieczy użytkowej. Rodzaj zastosowanych rozpylaczy powinien być ustalony w taki sposób, aby uzyskać maksymalną skuteczność biologiczną zabiegu, przy jednoczesnym zminimalizowaniu strat cieczy na skutek znoszenia drobnych kropel. Małe krople zapewniają lepsze pokrycie roślin, jednak są w większym stopniu narażone na znoszenie przez wiatr.
Wielkość kropel zależy od konstrukcji rozpylaczy oraz od ciśnienia roboczego cieczy. Rozpylacze standardowe wytwarzają drobne krople, natomiast niskoznoszeniowe – średnie i grube. Te drugie umożliwiają ograniczenie ryzyka znoszenia cieczy, przez co zabiegi stają się bezpieczniejsze dla środowiska. Najmniej podatne na znoszenie są krople bardzo grube, wytwarzane przez rozpylacze inżektorowe. Pozwalają one na wykonanie zabiegu sprzętem konwencjonalnym, nawet przy prędkości wiatru 5 m/s. Generalnie, wraz ze wzrostem rozmiaru rozpylacza i spadkiem ciśnienia cieczy, rośnie wielkość kropel.

Twarde warunki w przepisach
Zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie roślin z 18 grudnia 2003 r. (DzU z 27.01.2004 r. nr 11, poz. 94), do chemicznej ochrony upraw można stosować tylko i wyłącznie środki zarejestrowane do celów określonych w etykiecie- instrukcji i ściśle według jej wskazań. Należy bezwzględnie przestrzegać wszystkich przepisów BHP dotyczących magazynowania, stosowania środków
ochrony roślin oraz postępowania z odpadami. Zabiegi ochronne należy wykonywać tylko sprzętem sprawnym, który podlega obowiązkowym badaniom technicznym. Środki ochrony roślin stosowane w warunkach produkcyjnych muszą być aplikowane z zachowaniem odległości stref ochronnych: 5 m od dróg publicznych oraz 20 m od budynków. Sporządzając ciecz użytkową, należy zachować szczególną ostrożność, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się stężonych środków ochrony roślin i ich kumulacji w jednym miejscu. Ciecz użytkową należy sporządzać w miejscu oddalonym co najmniej o 30 m od ujęć wody pitnej, wód powierzchniowych, budynków mieszkalnych i inwentarskich oraz przechowalni pasz i produktów żywnościowych.

 
Podczas napełniania opryskiwacza mieszadło hydrauliczne powinno być włączone.
Zdjęcia: Dreczka, Panek


Pośpiech niewskazany
Prędkość robocza opryskiwacza powinna być uzależniona w głównej mierze od prędkości wiatru w trakcie zabiegu. Jeśli wiatr wieje szybciej niż 2,0 m/s, opryskiwacz powinien poruszać się z prędkością do 4-5 km/h. Natomiast przy prędkości wiatru poniżej 2 m/s można jechać ok. 6-7 km/h. Podczas oprysku zwartego łanu należy zawsze stosować niższe prędkości, co sprzyja równomiernemu naniesieniu cieczy użytkowej. Przy użyciu opryskiwacza z pomocniczym strumieniem powietrza można wykonywać zabieg, jadąc nawet 10-12 km/h. Zazwyczaj młodsze rośliny wymagają mniejszej ilości herbicydu. Dlatego wyższe z zalecanych dawek należy stosować,
gdy:

• rośliny są wysokie i stanowią zwarty łan;
• nasilenie agrofagów jest wysokie;
• prędkość wiatru jest bliska 3 m/s;
• wilgotność powietrza jest bardzo niska.

Zabieg w takich warunkach należy wykonać rozpylaczami grubokroplistymi. W przypadku oprysków wykonywanych z zastosowaniem pomocniczego strumienia powietrza, dla wszystkich rodzajów zabiegów ochronnych, zarówno w optymalnych, jak i przeciętnych warunkach, najlepsze są rozpylacze drobnokropliste.

 

Takie mogą być skutki pozostawienia w opryskiwaczu resztek herbicydu zbożowego (z lewej), gdy zamierzonym celem było zwalczanie chorób w rzepaku.

Dostosować do uprawy
Źle dobrany sprzęt i parametry opryskiwania oraz niedbałe przeprowadzenie zabiegu mogą obniżać jego skuteczność lub doprowadzić do uszkodzeń chronionej rośliny. Przyczyną uszkodzeń mechanicznych roślin podczas zabiegów ochronnych często jest nieodpowiednia rozstaw kół pracującego zestawu, a także zbyt mały prześwit. Poza tym ciągniki, na których instaluje
się opryskiwacze zawieszane, powinny mieć zdjęte obciążniki z tylnych kół, gdyż funkcję obciążenia spełnia opryskiwacz. Bardzo ważne jest również dostosowanie szerokości roboczej opryskiwacza
do rozstawy rzędów uprawy. W przeciwnym razie łatwo o nierównomierne nanoszenie cieczy użytkowej na rośliny rosnące na granicy kolejnych przejazdów. Może to prowadzić do zmniejszenia ilości preparatu na skrajnych rzędach (zmniejszenie skuteczności) lub wystąpienia objawów fitotoksycznej reakcji na skutek nakładania się oprysku.

Twarde warunki w przepisach
Zgodnie z obowiązującą Ustawą o ochronie roślin z 18 grudnia 2003 r. (DzU z 27.01.2004 r. nr 11, poz. 94), do chemicznej ochrony upraw można stosować tylko i wyłącznie środki zarejestrowane do celów określonych w etykiecie- instrukcji i ściśle według jej wskazań. Należy bezwzględnie przestrzegać wszystkich przepisów BHP dotyczących magazynowania, stosowania środków
ochrony roślin oraz postępowania z odpadami. Zabiegi ochronne należy wykonywać tylko sprzętem sprawnym, który podlega obowiązkowym badaniom technicznym. Środki ochrony roślin stosowane w warunkach produkcyjnych muszą być aplikowane z zachowaniem odległości stref ochronnych: 5 m od dróg publicznych oraz 20 m od budynków. Sporządzając ciecz użytkową, należy zachować szczególną ostrożność, aby nie dopuścić do rozprzestrzeniania się stężonych środków ochrony roślin i ich kumulacji w jednym miejscu. Ciecz użytkową należy sporządzać w miejscu oddalonym co najmniej o 30 m od ujęć wody pitnej, wód powierzchniowych, budynków mieszkalnych i inwentarskich oraz przechowalni pasz i produktów żywnościowych.