Rolnictwo zrównoważone - co to takiego?

Przed pięcioma laty rząd ustanowił wieloletni program pod nazwa "Ekonomiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju polskiej gospodarki żywnościowej po wstąpieniu Polski do Unii Europejskiej".  Jego realizację powierzono Instytutowi Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej - Państwowemu Instytutowi Badawczemu.

Jednym z tematów badawczych w ramach tego programu jest zadanie "Rolnictwo społecznie zrównoważone", obok dwóch innych zadań : "Wpływ procesów globalizacji na rozwój rolnictwa i wsi" oraz "Możliwości prowadzenia narodowej polityki rolnej przez Polskę w ramach Wspólnej Polityki Rolnej". Już samo zestawienie tematów świadczy o zamiarze autorów programu, by zmierzać do ustalenia w jakim zakresie pomysł na rolnictwo społecznie zrównoważone służył poprawianiu konkurencyjności polskiego rolnictwa oraz stanowił podstawę narodowej polityki rolnej. Pytanie brzmi - co to jest rolnictwo społecznie zrównoważone?

Jeśli zajrzeć do literatury, posłuchać wystąpień polityków, badaczy i praktyków to się okaże, że każdy widzi inaczej, każdy rozumie inaczej ów model. Udało się jednak wstępnie określić pewne cechy takiego modelu rolnictwa. Na poziomie gospodarstwa główne cechy to m.in. zapewnienie trwałej żyzności gleby, dostosowanie specjalizacji (odmian roślin, ras zwierząt) do warunków przyrodniczych i ekonomiczno-organizacyjnych, zrównoważone bilanse substancji organicznej i składników pokarmowych (nawozowych), wysoki indeks pokrycia gleby roślinnością, przestrzeganie zasad prawidłowej agrotechniki i zootechniki, troska o zachowanie bioróżnorodności, zasad Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, postrzeganie gospodarstwa w jego związkach z otoczeniem wreszcie uzyskiwanie dochodów zapewniających porównywalne z praca poza rolnictwem wynagrodzenie za pracę i środki na rozwój (inwestycje). Porównanie i ocena własnego gospodarstwa z wymienionymi cechami powinna dać odpowiedź - czy moje gospodarstwo jest społecznie zrównoważone, czy nie.

W świetle badań Instytutu Upraw nawożenia i Gleboznawstwa (IUNG) idea zrównoważonego gospodarstwa nie jest prostym powrotem do organicznej teorii gospodarstwa rolniczego. Niezbędne jest także dążenie do równowagi na styku gospodarstwo- otoczenie. I właśnie z takiego podejścia wynika konstrukcja Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej, jako zbioru zasad umożliwiających osiągnięcie stanu zrównoważenia społeczno-gospodarczego.