Jak szybko zdobyć ziemię rolną

Mimo obowiązywania w Polsce wieloletnich okresów przejściowych na nabywanie ziemi rolnej, cudzoziemcy mogą przejąć nad nią kontrolę nabywając udziały w spółkach, które są właścicielami takich gruntów. Przepisy na to pozwalają – uważają MSWiA i eksperci.

Powodem wątpliwości jest art. 8 ust. 2 znowelizowanej ostatnio ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 1996 r. nr 54, poz. 245 ze zm.). Dotyczy on cudzoziemców będących obywatelami lub przedsiębiorcami państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG), czyli wszystkich państw Unii Europejskiej oraz Liechtensteinu, Norwegii i Islandii. Muszą oni w okresie najbliższych 12 lat występować o zezwolenie, jeśli chcą nabyć ziemię rolną lub grunty leśne na terenie Polski. Nasz kraj zastrzegł sobie to ograniczenie w Traktacie Akcesyjnym. Dotyczy to więc nie tylko osób fizycznych, ale również np. spółek.

Problem interpretacyjny dotyczy jednak nabywania udziałów lub akcji w spółkach, które są właścicielami nieruchomości rolnych lub leśnych. Czy zakaz zawarty w ustawie dotyczy również takich sytuacji? Jeśli nie, to wystarczy, aby rolnik chętny do sprzedaży ziemi obywatelowi jakiegokolwiek państwa UE założył spółkę, wniósł do niej aportem ziemię rolną, a następnie sprzedał udziały (lub część udziałów) cudzoziemcowi. Z punktu widzenia gospodarczego osiągnąłby więc taki sam skutek, jak bezpośrednie nabycie gruntu rolnego przez cudzoziemca. Nie trzeba byłoby więc wtedy uzyskiwać zezwolenia. Za takim liberalnym rozumieniem ustawy opowiada się resort spraw wewnętrznych.

Zdaniem Jarosława Skowrońskiego, rzecznika MSWiA, nie ma obowiązku uzyskiwania zezwolenia przez cudzoziemców z państw członkowskich EOG na nabycie udziałów lub akcji w takich spółkach. Jak się to ma do zapisów Traktatu Akcesyjnego? MSWiA tłumaczy, że traktat przewiduje zachowanie przez 12 lat dotychczasowych zasad (czyli obowiązku uzyskania zezwolenia) wyłącznie w odniesieniu do nabycia nieruchomości rolnych lub leśnych, a nie nabywania akcji lub udziałów spółek, które są właścicielami lub użytkownikami wieczystymi takich nieruchomości.