Jeśli nie referendum to Sejm

Sejm będzie mógł ratyfikować Traktat Akcesyjny z Unią Europejską, jeśli frekwencja w referendum 7 i 8 czerwca będzie poniżej 50 proc., gdyż ustawa o referendum jest zgodna z Konstytucją – orzekł we wtorek, 27 maja Trybunał Konstytucyjny. Przy frekwencji powyżej połowy uprawnionych do głosowania wynik referendum jest wiążący. Problem konstytucyjny polegał na tym, czy i kto może zawrzeć umowę międzynarodową, gdyby referendum nie dało wiążącego rezultatu.

Wyrok Trybunału oznacza, że parlament będzie mógł wyrazić zgodę na ratyfikację umowy międzynarodowej, w tym także traktatu akcesyjnego, kwalifikowaną większością głosów w przypadku gdy w referendum nie weźmie udziału wystarczająca liczba osób.

Referendum, w którym wzięła udział mniej niż połowa uprawnionych do głosowania wywołuje określone skutki prawne, ale przecież w oczywisty sposób nie może być (...) uznane za wiążące – powiedział uzasadniając wyrok przewodniczący składu sędziowskiego Marek Safjan.

Trybunał stwierdza, że upoważnienie, zgoda na ratyfikację oznacza konkludywny charakter stanowiska wyrażonego przez Parlament w formie ustawy upoważniającej do ratyfikacji albo przez naród w referendum. "Może wyrazić zgodę" (sformułowanie z ustawy) oznacza wybór alernatywnego trybu, jakim jest tryb referendalny. Tryb referendalny jest wtórny wobec pierwotnego trybu parlamentarnego.

Trybunał nie zgodził się z wnioskodawcami, według których niewiążący wynik referendum, gdy nie weźmie w nim udziału wystarczająca liczba osób, jest faktycznie wynikiem negatywnym. Zdaniem TK wynik ten świadczy jedynie o rezygnacji narodu z możliwości podjęcia decyzji w referendum.

"Referendum niewiążące ma w takim przypadku charakter sugerująco-konsultacyjny. W takiej sytuacji, by nie doszło do pata konstytucyjnego, dopuszczalne i konieczne jest uruchomienie rezerwowej procedury ratyfikacyjnej" – stwierdził Trybunał.

Zdaniem Trybunału stworzona w ustawie referendalnej możliwość ponownego podjęcia uchwały Sejmu w sprawie wyboru trybu wyrażenia zgody na ratyfikację umowy jest zgodna z Konstytucą.

"Niezależnie bowiem od trybu podejmowania decyzji ratyfikacyjnej, czy to bezpośredniego, w drodze referendum, czy też pośrednio, przez swoich reprezentantów, swoją wolę wyrażał będzie suweren" – orzekł Trybunał.

Trybunał Konstytucyjny rozpatrywał 27 maja wnioski posłów LPR, Ruchu Katolicko-Narodowego, Samoobrony i PSL, zaskarżające ustawę o referendum.

Wnioskodawcy twierdzili, że niewiążący wynik referendum, czyli frekwencja poniżej 50 proc. jest faktycznie wynikiem negatywnym. Uważali, że w związku z tym niekonstytucyjna jest stworzona w ustawie możliwość ponownego podjęcia w takim przypadku uchwały Sejmu, co byłoby ignorowaniem woli narodu.

Wyrok Trybunału jest ostateczny.