Sytuacja ekonomiczna rolnictwa jest zła, ale poprawi się po akcesji

W ocenie resortu rolnictwa, sytuacja ekonomiczna rolnictwa w 2003 roku była zła. Jednakże przystąpienie Polski do Unii Europejskiej poprawi położenie ekonomiczne rolników i wsi.

Globalna produkcja rolnicza w 2003 roku obniżyła się w porównaniu z poprzednim rokiem o 1,4 proc. Spadek ten był wynikiem zmniejszenia się produkcji roślinnej - o 7,2 proc. Produkcja zwierzęca wzrosła zaś o 5 procent - wynika z informacji resortu rolnictwa przedstawionej sejmowej Komisji Rolnictwa.

Spadek globalnej produkcji spowodowany był właśnie obniżeniem się produkcji roślinnej. Plony większości podstawowych upraw obniżyły się głównie z powodu nie sprzyjających warunków pogodowych w sezonie 2002/2003.

Zbiory zbóż spadły ogółem o 13 proc., rzepaku i rzepiku - o ponad 16 proc., ziemniaków - o 11,5 proc. , a buraków cukrowych - o ponad 19 procent. Wyższe natomiast były zbiory warzyw gruntowych ( 15,8 proc.) oraz owoców (10,4 proc.)

Zwiększenie produkcji zwierzęcej było wynikiem wzrostu produkcji żywca wołowego - o 15 proc., wieprzowego - 9,6 proc., drobiowego - 8,2 proc. i jaj o ponad 1 procent.

Ceny na rynkach rolnych kształtowały się pod wpływem popytu i podaży. Średnie ceny zbóż były wyższe w 2003 roku w porównaniu z poprzednim od 3,6 do 9 proc. (w zależności od rodzaju zboża), a ziemniaków w skupie wyższe średnio o 18 proc.

Spośród produktów zwierzęcych w największym stopniu obniżyły się w skali roku średnie ceny żywca wieprzowego o ok. 13 proc. i wołowego - ok. 9 proc.

Z informacji ministerstwa wynika, że relacje cen ("nożyce cen") już trzeci rok z rzędu były niekorzystne dla rolników. Ceny sprzedawanych produktów rolnych spadły średnio o 0,8 proc., zaś towaru i usługi kupowane przez rolników na cele produkcyjne i konsumpcyjne wzrosły średnio o 2,1 procent. Zaważył na tym wzrost cen paliw, maszyn i narzędzi, pasz i nawozów azotowych.

Nieliczna grupa gospodarstw osiąga relatywnie wysokie dochody, zaś zdecydowana większość wykazuje dochody niskie i bardzo niskie. W najtrudniejszej sytuacji są gospodarstwa posiadające niewielki areał ziemi, prowadzące tradycyjne kierunki produkcji rolniczej na małą skalę.

Relacje cen produktów rolniczych do cen środków produkcji rolniczej oraz zmniejszenie globalnej produkcji wskazują na pogorszenie się sytuacji ekonomicznej rolnictwa - konkluduje resort rolnictwa.

Według ministerstwa, ze wszystkich ekspertyz wynika, iż włączenie polskiego rolnictwa do Wspólnej Polityki Rolnej oraz wsparcie rozwoju rolnictwa i wsi z unijnych funduszy strukturalnych stwarza realne możliwości poprawy sytuacji ekonomicznej na terenach wiejskich.

Z badań wykonanych przez prof. Wojciecha Jóźwiaka z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej wynika, że dochody dużych, towarowych i dobrze zarządzanych gospodarstw wzrosną w 2006 roku średnio o 53 procent w porównaniu do okresu wyjściowego.

Wzrost dochodów rolniczych zmniejszy dysproporcje dochodowe w stosunku do innych grup zawodowych w Polsce. Wskaźnik dysparytetu dochodowego ulegnie poprawie o 58 proc., a ok. 260 tys. gospodarstw (prawie 14 proc.) będzie miało dochody zbliżone bądź większe od parytetowych.

Według Jóźwiaka nasili się zjawisko "kominów dochodowych" w rolnictwie, bowiem realne dochody największych gospodarstw rolnych w przeliczeniu na jedną zatrudniona osobę wzrosną blisko o połowę w stosunku do stanu obecnego.

W ocenie profesora, w 2006 roku znacznie zmniejszy się różnica dochodów gospodarstw polskich i unijnych (obecnie krajowe gospodarstwa osiągają niższe dochody niż unijne). Zaś dochody krajowych gospodarstw zbożowych i o mieszanej produkcji roślinno-zwierzęcej przewyższą dochody gospodarstw unijnych. Gospodarstwa sadownicze będą mieć nadal korzystną sytuację dochodową.