Więcej mleka i masła

Chów bydła długi czas niezbyt się opłacał rolnikom, więc redukowali pogłowie, także krów mlecznych. GUS podaje, że w grudniu ub. roku ich stado liczyło 2862 tys. sztuk i było o 3,5 proc. mniejsze niż rok wcześniej. Tendencja spadkowa utrzyma się jeszcze w br. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej przewiduje, że regres wyniesie prawdopodobnie 2,5–3,5 proc. Będzie spowodowany m.in. wzrostem wymagań ze strony mleczarń i służb weterynaryjnych.

Na szczęście sukcesywne doskonalenie materiału genetycznego gwarantuje stały wzrost wydajności mlecznej i spadek liczebności krów jest rekompensowany z nawiązką. Produkcja mleka surowego powinna się utrzymać w 2004 r. na poziomie co najmniej takim jak w roku poprzednim, czyli ok. 11,5 mld litrów. Od początku br. notuje się zwiększony dopływ surowca. Według danych GUS skup mleka w maju wyniósł 712,9 mln litrów i był o ponad 17 proc. wyższy niż w kwietniu, a także o ok. 5 proc. wyższy niż przed rokiem. W ciągu pierwszych pięciu miesięcy łączny skup surowca mlecznego przekroczył 3 mld litrów i był o 5,6 proc. większy od wyniku uzyskanego w analogicznym okresie 2003 r. Optymiści twierdzą, że tegoroczny skup może osiągnąć poziom ok. 7,7 mld litrów, a więc może być o 5 proc. większy niż w roku ubiegłym.

Znacząca poprawa jakości mleka oraz coraz większe zainteresowanie naszymi wyrobami mleczarskimi w starych krajach UE powodują, że sukcesywnie rosną ceny skupu surowca. W maju br. za 100 litrów dostarczonego mleka rolnik otrzymywał średnio 82,25 zł, o 1,6 proc. więcej niż w kwietniu i o prawie 19 proc. więcej niż przed rokiem. Od początku br. do końca maja płacono za mleko surowe przeciętnie o 12 proc. więcej niż w porównywalnym okresie 2003 r. Znawcy mlecznego rynku przewidują, że we wrześniu średnia cena skupu może ukształtować się w granicach 84–88 zł za hektolitr, zaś w grudniu wyniesie prawdopodobnie 87–92 zł/hl.

Więcej mleka to więcej tłuszczu, z którego najczęściej robi się masło. W maju br. produkcja tego artykułu wzrosła u nas do 15,2 tys. ton. Była wyższa niż w poprzednim miesiącu, a także wyższa niż przed rokiem odpowiednio o 16 proc. i o 11 proc. Ogółem w ciągu pięciu miesięcy tego roku wyprodukowano ponad 65 tys. ton masła, o 11,4 proc. więcej niż w analogicznym okresie 2003 r. Ponieważ systematycznie zwiększa się towarowość produkcji mleka w Polsce i następuje jej koncentracja, a także rośnie zapotrzebowanie na nasze masło w Europie Zachodniej, skala produkcji tego artykułu może przekroczyć poziom ubiegłoroczny zbliżając się do 156 tys. ton.

Dzięki otwarciu granic i zniesieniu ceł smak naszego masła poznało już wielu konsumentów w krajach członkowskich UE. Chętnie je kupują również dlatego, że jest tańsze. Nic dziwnego, że zwiększył się eksport wewnątrzunijny tego artykułu, co zaowocowało wzrostem cen. W maju, pierwszym miesiącu po akcesji, średnia cena zbytu masła w blokach wyniosła łącznie z VAT 11,05 zł za kilogram i była o 13 proc. wyższa niż w kwietniu oraz o ponad 36 proc. wyższa aniżeli rok wcześniej. W trzecim tygodniu czerwca cena ukształtowała się na poziomie 12,02 zł/kg (z VAT), wyższym o 3,5 proc. niż maju. Od połowy zeszłego roku masło w blokach zdrożało o ponad 50 proc. Nikt już o nim nie powie, że jest uciążliwym balastem dla mleczarni.

Wolniej rośnie produkcja odtłuszczonego mleka w proszku. W maju wyniosła 14 tys. ton i była o 5 proc. wyższa niż przed rokiem. Łącznie w ciągu pierwszych 5 miesięcy br. wyprodukowano go nieco mniej (o 2 proc.) niż rok wcześniej. Za kilogram takiego produktu można było uzyskać w maju średnio 8,23 zł. Była to cena zbytu o 10 proc. wyższa niż w kwietniu i o prawie 42 proc. wyższa aniżeli przed rokiem. W zakładach monitorowanych przez resort rolnictwa ceny mlecznego proszku wzrosły w dniach 14–20 czerwca o dalsze 1,6 proc., osiągając poziom 8,69 zł/kg (z VAT). Przekroczony został już o 53 proc. pułap cen sprzed roku. Eksperci przewidują, że w trzecim kwartale br. ich dynamika nieco osłabnie i we wrześniu średnia cena zbytu chudego mleka w proszku wyniesie 7,90–8,20 zł/kg, natomiast w grudniu prawdopodobnie wzrośnie do 8,10 do 8,50 zł/kg (z VAT).