Zwrot podatku czy dotacja rekompensująca koszty

Rada Ministrów przyjęła stanowisko wobec poselskiego projektu ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego do produkcji rolnej.

W poselskim projekcie ustawy założono zwrot podatnikom podatku rolnego części podatku akcyzowego, zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego w rolnictwie.

Zdaniem projektodawców, wzrost stawek podatku akcyzowego i włączenie podatku drogowego w cenę oleju napędowego, spowodowało gwałtowne podwyższenie cen na środki do produkcji rolnej. To z kolei wywołało ujemne skutki produkcyjne i impulsy inflacyjne, które niekorzystnie wpłynęły na naszą gospodarkę.

Przewidziano zwrot podatku akcyzowego w jednej racie. Jednocześnie zaproponowano dochodzenie do pełnego zwrotu podatku akcyzowego w okresie dwóch lat. Proponowane rozwiązania miałyby zastąpić obowiązujący obecnie system bonów paliwowych.

Przewidziano, że roczna kwota zwrotu podatku należna za 1 ha użytków rolnych określona zostanie przez Radę Ministrów w rozporządzeniu, z uwzględnieniem założeń ustawy budżetowej na dany rok oraz obowiązującej stawki podatku akcyzowego od oleju napędowego o zawartości siarki powyżej 0,05% do 0,2% włącznie.

Założono, że wysokość należnej kwoty zwrotu podatku w roku kalendarzowym obliczana będzie jako iloczyn powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie rolnym oraz kwoty należnej za 1 ha. Do obliczenia kwoty zwrotu podatku przyjmowana będzie powierzchnia użytków rolnych określona w ewidencji gruntów rolnych, wg stanu na 1 kwietnia w danym roku kalendarzowym. Wyłączone zostaną grunty klasy VI z i VI psz, grunty zajęte na prowadzenie innej działalności gospodarczej niż działalność rolnicza oraz użytki rolne, na których zaprzestano produkcji rolnej w rozumieniu ustawy o podatku rolnym. Kwoty zwrotu podatku mają być wypłacane do 30 czerwca każdego roku.

Zgodnie z poselskim projektem, wypłacanie należności z tytułu zwrotu podatku ma być zadaniem zleconym gminie. Gminy miałyby otrzymać dotacje celowe z budżetu państwa na realizację tego zadania. Z kolei szczegółowe zasady i tryb przekazywania dotacji oraz zasady ich rozliczania określałby minister finansów.

Zawarte w poselskim projekcie ustawy uregulowania stanowią w istocie rzeczy system dotacyjny, a stawka podatku akcyzowego od oleju napędowego jest jedynie wytyczną dla Rady Ministrów przy określaniu rocznej kwoty zwrotu należnej za 1 ha użytków rolnych.

Proponowany system nie odnosi się bezpośrednio do funkcjonujących obecnie uregulowań, dotyczących podatku akcyzowego oraz zwrotu akcyzy od faktycznie zużytego przez rolników oleju napędowego.

Użyty w tytule ustawy zapis "zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego zużywanego do produkcji rolnej" jest nieadekwatny do faktycznych, proponowanych uregulowań. Oznacza to, że tego projektu nie można rozpatrywać pod względem zgodności z regulacjami wspólnotowymi, odnoszącymi się do zakresu opodatkowania podatkiem akcyzowym olejów mineralnych. Z tych względów sformułowanie "zwrot podatku akcyzowego" należałoby zastąpić zapisem "dotacja rekompensująca koszty zużywanego oleju napędowego w gospodarstwie rolnym".

W projekcie zasady naliczania zwrotu podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego budzą pewne zastrzeżenia. Należna z tego tytułu dotacja nie jest bowiem powiązana z ilością zakupionego przez rolnika paliwa, a tym samym z wysokością zawartego w jego cenie podatku akcyzowego. Z tego względu rozwiązanie przedstawione w projekcie należy uznać raczej za pomoc publiczną udzielaną rolnikom.

W omawianym projekcie ustawy pomoc – mylnie określana jako "zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego" – przysługuje wszystkim podatnikom podatku rolnego. Tak zdefiniowany krąg podmiotów, uprawnionych do otrzymywania dotacji – określony bez żadnych dodatkowych warunków – wydaje się nazbyt szeroki. Zwłaszcza w porównaniu z dopuszczalnymi zasadami udzielania pomocy dla rolnictwa w prawie wspólnotowym.

W projekcie nie określono wysokości udzielanej dotacji, wprowadzając tylko ogólnikowo sformułowaną delegację dla Rady Ministrów, w myśl której wysokość dotacji za 1 ha użytków rolnych w gospodarstwie rolnym uzależniona będzie od możliwości finansowych państwa oraz obowiązującej stawki podatku akcyzowego. Jednocześnie nie można twierdzić, że pomoc publiczna będąca przedmiotem opiniowanego projektu, jest zgodna z prawem Unii Europejskiej. Dlatego projekt ustawy musi uwzględniać kryteria, które są akceptowane w regulacjach wspólnotowych dotyczących pomocy publicznej.

Skutki finansowe związane z wejściem ustawy w życie budzą pewne wątpliwości. Konieczne jest zatem przedstawienie ich szczegółowej kalkulacji.

Z kolei propozycja nałożenia dodatkowych obowiązków na organy jednostek samorządu terytorialnego, takich jak wydawanie z urzędu decyzji o wysokości kwoty zwrotu podatku oznacza, że organy gminy będą musiały wydawać kilka milionów decyzji. W projekcie ustawy należy także skorygować wiele innych szczegółowych rozwiązań.

Biorąc powyższe pod uwagę, rząd uważa, że poselski projekt należy dopracować w trakcie dalszych prac Sejmu. Rząd wyraża gotowość do takiej współpracy, zwracając zarazem uwagę, że ostateczny kształt ustawy musi uwzględniać realia budżetowe.