aaaaaaaaaaaJOHN_DEERE1

Dlaczego nie powinno się spalać słomy - zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby

25 lipca 2016
Dlaczego nie powinno się spalać słomy - zagospodarowanie resztek pożniwnych i poprawienie struktury gleby

Substancja organiczna po wprowadzeniu do gleby ulega przetworzeniu i rozkładowi przez mikroorganizmy. Pamiętajmy, że gleba jest żywym organizmem bakterii i grzybów. Na górze, w wierzchniej warstwie są bakterie tlenowe, a w głębszej warstwie bakterie beztlenowe, kiedy odwracamy pługiem glebę przykrywając masę organiczną obie grupy bakterii niszczymy – redukujemy, gleba choruje.


W agrotechnice najważniejszym elementem jest nie oranie gleby, a mieszanie wierzchniej warstwy gleby z masą organiczną. Masa organiczna żeby się rozkładała, musi mieć dostęp do tlenu i dostateczną ilość bakterii tlenowych, aby mógł następować proces denitryfikacji i tworzenia substancji organicznej tak ważnej w procesie uprawy i produkcji. Mikroorganizmy (mikroflora) rozkładają proste związki węglowodanowe do hemicelulozy i białka. Po rozłożeniu tych związków wzrasta w pozostałym materiale udział ligniny i celulozy.


W kolejnym etapie celuloza rozkładana jest przez bakterie, zaś lignina przez grzyby. Na przebieg i szybkość rozkładu substancji organicznej wpływają warunki środowiskowe (rodzaj gleby, jej aktywność biochemiczna i właściwości fizyczne, odczyn, zawartość składników pokarmowych, przebieg pogody) oraz skład chemiczny substancji organicznej, a także agrotechnika. Jeśli przykrywamy głęboko masę organiczną, to w warunkach beztlenowych następuje butwienie i gnicie, w tym procesie wydzielają się związki toksyczne takie jak siarkowodór, fenole i inne, co ma niekorzystny wpływ na młode rosnące rośliny. Łatwo dostępny w słomie węgiel stymuluje rozwój mikroorganizmów, które do budowy swojego ciała wykorzystują nie tylko azot zawarty w substancji organicznej, ale również azot glebowy lub azot dostarczany w nawozach mineralnych. Proces ten prowadzi do okresowego blokowania - zatrzymywania azotu (po obumarciu i rozkładzie bakterii azot staje się dostępny dla roślin).  Zatem przed wprowadzeniem słomy do gleby należy zastosować 0,5 t/ha wapna najlepiej w formie tlenkowej na słomę i należy wymieszać masę organiczną i wapno z glebą na głębokość około 15 cm.


Dobre efekty przynosi stosowanie gnojówki lub gnojowicy na słomę. Dodatkowym pozytywnym elementem jest zatrzymywanie amoniaku NH4, który łatwo ulatnia się do atmosfery wydzielając nieprzyjemny zapach, zatruwa on środowisko, a także następują straty azotu. Gleba, która zawiera małą ilość próchnicy jest przepuszczalna i przy stosowaniu dużej ilości gnojówki i gnojowicy może dojść do zanieczyszczenia wód gruntowych. We wszystkich aspektach widać jak ważne jest wprowadzanie do gleby masy organicznej, a nie jej sprzedawanie i palenie. Jeśli jest to możliwe to powinniśmy wysiewać poplony dla zwiększenia masy organicznej, takie podejście zapobiega dodatkowo erozji gleby.


Gleba o wysokiej zawartości próchnicy ma o wiele większe zdolności zatrzymywania wody co w obecnych czasach suchych lat ma ogromne znaczenie. Taka gleba ma większe zdolności sorpcyjne składników pokarmowych co dla nas rolników ma duże znaczenie, aby jak najmniej tracić.


ZAŁOŻENIA

Przychody

Wartość słomy 1 t – 150 zł

Koszty i straty

Prasowanie słomy 27 zł za belkę 350 kg + sznurek

Kłębek sznurka 33 zł

Koszt zwożenia z pola 80 zł/ha

Wydzielanie szkodliwego do atmosfery CO2 ze słomy 0,2 %

Wydzielanie do atmosfery CO2 z węgla 0,5 – 0,7 %

 

 

 

Informacje przydatne do raportu

Tab.1. Przeciętna zawartość składników mineralnych w 1 tonie słomy.

 

Roślina

Stosunek plonu

Masa składników w kg/t słomy

nasion do słomy

Azot

Fosfor

Potas

Wapń

Magnez

 

N

P2O5

K2O

CaO

MgO

Żyto

01:01,5

5,8

2,5

12

3,2

0,8

Pszenica

01:01,1

6,6

2,5

12,8

3,8

0,9

Pszenżyto

01:01,2

6,1

2,5

12,4

3,5

0,8

Jęczmień

01:01,0

7,3

2,5

14,5

6,3

1,2

Owies

01:01,4

7,1

3,2

18,2

5,2

1,1

Kukurydza

01:01,5

8

4,6

21,6

5,6

2,5

Rzepak

01:02,0

7,2

3

20,2

15,6

1,3

 

Wartość w zł czystego składnika w nawozach mineralnych

Wartość 1 kg N

3,80 zł

Wartość 1 kg P

3,22 zł

1 kg K (średnio)

3,56 zł

 

 

 

Tab. 2. Masa makroelementów (w kg) wniesiona do gleby w przeciętnym plonie słomy.

 

Roślina

Plon słomy

Masa składników wniesiona w plonie słomy

w t/ha

N

P2O5

K2O

CaO

MgO

Żyto

4,5

26,1

11,2

54

14,4

3,6

Pszenica

4,5

29,7

11,2

57,6

17,1

4,1

Pszenżyto

4,5

27,5

11,2

55,8

15,8

3,6

Jęczmień

4

29,2

10

58,o

25,2

4,8

Owies

4,2

29,8

13,4

76,4

21,8

4,6

Kukurydza

9

72

41,4

194,4

50,4

22,5

Rzepak

6

43,2

18

121,2

93,6

7,8

 

Tab. 3 Wartość energetyczna poszczególnych nośników energii

Nośnik energii

Wartość opałowa

MJ/kg

Węgiel kamienny

25

Koks

27

Gaz ziemny

34,3 MJ/m3

Gaz propan-butan

45

Olej opałowy

42

Słoma zbożowa

14,0-15,2


Z tabeli 3 wynika, że słoma jest najmniej energetycznym źródłem energii, które podczas spalania powoduje zanieczyszczanie środowiska. W czasie spalania słomy wydziela się siarka (0,05-0,1%) oraz tworzą się popioły. Obecnie nie ma już deszczy kwaśnych, a siarkę musimy wnosić do gleby i uzupełniać to co jest w masie organicznej (słomie) w postaci mineralnej. Wydzielany jest również do atmosfery tlenek azotu (0,002%). Na uwagę zasługuje także fakt, że podczas procesu spalania wydziela się również 0,2% CO, gdzie obecnie tak walczymy o redukcję emisji gazów cieplarnianych. Wszyscy wiemy jak szkodliwe jest wypalanie lasów tropikalnych i jakie są tego skutki dla środowiska. Spalanie słomy jest tworzeniem pustyni na naszych polach, na własne życzenie niszczymy środowisko, dodatkowo tracąc pieniądze i w aspekcie społecznym też nie jest to korzystne.


 


Tak wyglądają gleby zdegradowane – zniszczona, pozbawiona życia biologicznego, gleba jest zwykłym minerałem, który nie sorbuje składników pokarmowych ani nie zatrzymuje wody.






Tab. 4 Wartość przychodu ze sprzedaży słomy z 1 ha

Roślina

Plon słomy

Wartość słomy z ha

w t/ha

Żyto

4,5

675

Pszenica

4,5

675

Pszenżyto

4,5

675

Jęczmień

4

600

Owies

4,2

630

Kukurydza

8

1200

Rzepak

6

900

 

 

 

Tab. 5 Wartość poszczególnych makroskładników wniesionych w słomie do gleby w przeliczeniu na zł

Masa składników wniesiona w plonie słomy przeliczona na zł

N

Wartość zł

P2O5

Wartość zł

K2O

Wartość zł

Wartość wszystkich makronawozów

26

99,2

11

36,1

54

192,2

327,5

30

112,9

11

36,1

58

205,1

354,0

28

104,5

11

36,1

56

198,6

339,2

29

111,0

10

32,2

58

206,5

349,6

30

113,2

13

43,1

76

272,0

428,4

72

273,6

41

133,3

194

692,1

1099,0

43

164,2

18

58,0

121

431,5

653,6

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wartość 1 kg N 3,8 zł

Wartość 1 kg P 3,22 zł

wartość 1 kg K 3,56 zł

 

Wartość wyrażona w zł czystego składnika

 

 

 

 

Tab. 6 Suma kosztów sznurka, prasowania i zwiezienia słomy

Roślina

Plon słomy

w t/ha

Ilość belek z ha szt

Koszt za prasę na 1 ha w zł

Wartość sznurka na 1 ha zł

Koszt zwiezienia z 1 ha zł

Suma kosztów poz 4+5+6 zł

1

2

3

4

5

6

7

Żyto

4,5

12,9

347,1

33

80

460,1

Pszenica

4,5

12,9

347,1

33

80

460,1

Pszenżyto

4,5

12,9

347,1

33

80

460,1

Jęczmień

4

11,4

308,6

33

80

421,6

Owies

4,2

12,0

324,0

33

80

437,0

Kukurydza

9

25,7

694,3

66

160

920,3

Rzepak

6

17,1

462,9

33

80

575,9

 

Do tych wartości musimy dodać:

  1. koszty prasowania na 1 ha 27 zł z belkę 350 kg.

  2. koszty sznurka na 1 ha 33 zł/kłębek.

  3. koszty zwiezienia słomy z 1 ha 80 zł/ha.

 

 

Tab. 7 Zestawienie korzyści czy strat z tytułu sprzedaży biomasy z 1 ha wyrażony w zł



Słoma jest podstawowym nawozem organicznym w gospodarstwach bez inwentarza. Jej plon wynosi od 4 do 7 t/ha. Ze średnią dawką słomy 5 t/ha dostarcza się do gleby następujące ilości mikroelementów: (Wcześniej są wyliczenia makroskładników.)

  • MgO – 6-10 kg

  • CaO – 11-20 kg

  • S – 6-9 kg

  • B – około 25 g

  • Cu – około 15 g

  • Mn – około 150 g

  • Mo – około 2 g

  • Zn – około 200 g

  • Co – około 0,5 g

 




Tak wygląda uprawa gleby bez pługa, słoma częściowo zapobiega erozji










Wnioski końcowe:

  1. W aspekcie środowiskowym sprzedawanie i palenie słomy jest wysoce szkodliwe, bo uwalniamy CO2, który powinien być związany w glebie.

  2. W aspekcie ekonomicznym przynosi to straty co wykazują tabele i wyliczenia.

  3. W aspekcie społecznym jest to również niekorzystne gdyż niszczymy środowisko, które nie powinno być degradowane.

  4. W aspekcie zdrowotnym jest również niekorzystnie, gdyż w takich warunkach nie dość, że mamy niższe plony to są one gorszej jakości.

  5. Nie uwzględnione są koszty mikroelementów i wapna.

Tadeusz Szymańczak, Rzecznik Prasowy Polskiego Związku Producentów Roślin Zbożowych


POWIĄZANE

Sekrety bezpiecznych transakcji online: Najlepsze praktyki dla użytkowników syst...

Jak wynika z najnowszego sondażu, 76,1% Polaków na co dzień oszczędza na zakupac...

Folia stretch jest niezwykle wszechstronnym materiałem, który ma szereg różnych ...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę