Rynek jabłek w Polsce

Według danych IERiGŻ w 2015 roku produkcja jabłek w Polsce wyniosła 3,17 mln ton, w porównaniu do 3,2 mln ton w poprzednim roku. Od początku rozwoju polskiego sadownictwa jabłonie i jabłka zawsze odgrywały ważną rolę w produkcji rolnej i ogrodniczej. W ostatnich latach, przy produkcji 2,5-3,0 mln ton, udział w produkcji wszystkich owoców wynosił około 73%.

Od czasu  zamiany niskopiennych sadów jabłoniowych na karłowe wielkość produkcji jabłek wzrosła z około 1,5 mln ton do prawie 3,0 mln ton. Przy produkcji jabłek powyżej 2,5 mln ton zaczęliśmy zajmować pierwsze miejsce w Europie i trzecie na świecie po Chinach i USA.

W Polsce obserwowany jest szybki wzrost potencjału produkcyjnego dla tych owoców-z roku na rok wzrasta udział sadów o dużej intensywności upraw, wykorzystujących wciąż to nowe odmiany jabłek, których plony potrafią przekroczyć nawet 50 ton/ha. Ostatnie lata to czas wyraźnej poprawy jakości jabłek deserowych, co bezpośrednio przekłada się nie tyko na zadowolenie polskich konsumentów, ale również daje ogromny potencjał eksportu. Dzięki poprawie jakości wzrastają szanse na zwiększenie wolumenu eksportu nie tylko do  naszego dotychczasowego, największego odbiorcy jakim są kraje wschodnie ale przede wszystkim do państw Unii Europejskiej. Przy eksporcie na poziomie powyżej 900 tys. ton w zależności od sezonu Polska plasuje się na pierwszych miejscach wśród światowych eksporterów tych owoców.

Zdecydowanie można powiedzieć, iż jabłko w Polsce zdominowało zarówno produkcję owoców, ich eksport, przerób, czy nawet spożycie jednocześnie posiadając ogromne znaczenie dla wielu gospodarstw i gospodarki narodowej. Jabłko stało się niemal owocem strategicznym w naszym kraju.
Polska produkcja jabłek stanowi około 70% łącznych zbiorów wszystkich owoców w naszym kraju oraz ponad 80% w przypadku zbiorów owoców z drzew. W ciągu ostatnich 15 lat wielkość produkcji jabłek w Polsce podwoiła się średnio z 1,6 do 3,2 mln ton. W skali światowej jedynie w Chinach nastąpił, w tak krótkim czasie, szybszy wzrost produkcji jabłek.

W naszym kraju w miarę upływu lat wzrastała produkcja jabłek. Według Głównego Urzędu Statystycznego wynosiła przed drugą wojną światową około 279 tys. ton, w 1950 roku około 113 tys. ton, w latach 1970-1980 średnio 1000 tys. ton, w następnej dekadzie po około 1500 tys. ton, a po roku 2000 od 2300 do 2900 tys. ton. Z odwrotnym trendem mamy jednak do czynienia w spożyciu jabłek-w miarę wzrostu produkcji jabłek spadało ich spożycie. W dekadzie lat osiemdziesiątych przy średniej  produkcji 1500 tys. ton, spożycie wynosiło 25 kg/mieszkańca, będąc tym samym jednym z najwyższych w Europie. W 2008 roku, przy zbiorach około 2,8 mln ton, nie przekraczało 18 kg, a w latach 2010-2011 przy podobnych zbiorach to już tylko 15-16 kg na mieszkańca (około 80 jabłek co daje około 1,5 jabłka w tygodniu na 1 Polaka), co obecnie daje wynik jeden z najniższych w Europie. Po wprowadzeniu embarga zdecydowanej poprawie uległa sytuacja promowania polskich jabłek–nie tylko w naszym kraju, ale i na świecie. Do tej pory był brak szerokiej informacji naszego społeczeństwa o wartości naszych jabłek, o ich walorach zdrowotnych i dietetycznych, a także całkowity brak promowania i reklamowania tego produktu na szeroką skalę czy w mediach.

Na konkurencyjność polskich jabłek na światowym rynku składa się kilka powodów. Najważniejsze z nich to wysoka produkcja jabłek. W ostatnich trzech latach bardzo się także poprawiła jakość jabłek. Od 2009 roku przeważają jabłka wysokiej jakości, czego nie było wcześniej, kiedy na krajowym rynku i w eksporcie dominowały jabłka niskiej jakości. W ostatnich 3 latach eksport naszych jabłek na rynki wschodnie, wahał się od 750,0 tys. ton do prawie 1,0 miliona ton, w tym do Rosji około 600,0–750,0 tys. ton. Do tej pory polskie jabłko w eksporcie jabłek uzależnione jest jednak ściśle od rynku rosyjskiego, a tak wysoki eksport był możliwy dzięki możliwościom sprzedaży jabłek niższej jakości i prawie wszystkich odmian jabłoni uprawianych w kraju.

Warto podkreślić, że mimo rosyjskiego embarga możemy wyeksportować 1.2 mln ton (podobnie jak przed embargiem), pod warunkiem, ze jabłka spełniają wymogi obowiązujące w różnych krajach. W zeszłym sezonie eksport jabłek wyniósł 960 tys. ton, a mógł być wyższy, gdyby były jabłka odpowiedniej jakości i poszukiwanych odmian. W tym zakresie już zachodzą zmiany, widoczne w bieżącym roku. Więcej jest jabłek wysokiej jakości, dzięki stosowaniu sposobów poprawiających jakość jabłek, przez coraz więcej producentów tego owocu.

Polskie potrzeby na jabłka deserowe wynoszą aktualnie około 1,8 mln ton, a w najbliższej przyszłości do 2,2 mln ton, w tym 1,2 do 1,4 mln ton eksportu. Obecne zbiory jabłek są na poziomie 4.0 mln w najbliższych latach mogą wynieść około 4.5 mln ton. Nadwyżkę jabłek, w tym deserowych, niewyeksportowanych przerabia się na różne przetwory.

FAMMU / FAPA