ARR informuje - Nadwyżki żywności dla najuboższej ludności UE

Kolejne zwiększenie puli środków finansowych na realizację programu pomocy żywnościowej dla najbardziej potrzebujących w Polsce
W dniu 9 października br zostało opublikowane rozporządzenie Komisji (WE) nr 983/2008 z dnia 3 października 2008 r. przyjmujące plan podziału pomiędzy państwa członkowskie zasobów zapisanych w roku budżetowym 2009 na dostawy żywności pochodzącej z zapasów interwencyjnych do wykorzystania przez osoby najbardziej potrzebujące we Wspólnocie. Tym samym, Polska po raz szósty będzie realizowała program Wspólnej Polityki Rolnej „Dostarczanie nadwyżek żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej”.
Na jego realizację Komisja Europejska przeznaczyła dla naszego kraju ponad 102 mln €, (ponad 347 mln zł), z czego:
36,4 mln € - pula środków finansowych z przeznaczeniem na zakup produktów zbożowych,
44,3 mln € - pula środków finansowych na zakup produktów mlecznych,
49,5 tyś ton cukru, który będzie stanowił zapłatę za dostarczenie określonej grupy produktów cukrowych.
Ww. wartość programu w porównaniu do realizacji programu w roku 2008 (49,9 mln €) oznacza ponad 2-krotne zwiększenie jego wartości. Przyznana Polsce pula środków finansowych oznacza, iż w grupie 18 państw członkowskich, które zgłosiły swój akces do realizacji programu Polska plasuje się na drugim miejscu pod względem absorpcji środków w ogólnym budżecie wynoszącym 496 mln €.
Tak duża wielkość pomocy w porównaniu do lat ubiegłych jak i na tle innych krajów członkowskich, daje podstawę do stwierdzenia, iż Komisja Europejska pozytywnie ocenia przejęte przez Polskę mechanizmy działania dla realizacji programu.
Idea realizacji programu pomocy żywnościowej dla osób najbardziej potrzebujących w UE wiązała się z faktem, iż Wspólnota Europejska z jednej strony, posiadając interwencyjne zapasy różnych produktów rolnych a z drugiej mając na uwadze doprowadzenie, poprzez zastosowanie odpowiednich środków, stanu zapasów składowanych produktów do normalnego poziomu, co jest celem Wspólnej Polityki Rolnej, ustanowiła przepisy dotyczące udostępnienia wyznaczonym organizacjom towarów pochodzących z zapasów interwencyjnych, celem rozdysponowania ich pomiędzy osoby najbardziej poszkodowane we Wspólnocie. W praktyce oznacza to, iż do dyspozycji państw uczestników programu KE wskazuje określone ilości poszczególnych rodzajów towarów żywnościowych znajdujących się na zapasach interwencyjnych, tj. m.in. zboża, masło czy cukier, bądź pulę środków finansowych z przeznaczeniem na zakup gotowych artykułów z rynku w przypadku gdy dany towar nie jest dostępny na zapasach interwencyjnych. Wskazane do dyspozycji państwa członkowskiego towary bądź środki finansowe w wyniku przeprowadzonej procedury przetargowej stanowią zapłatę za gotowe artykuły żywnościowe, których beneficjentami są osoby najbardziej potrzebujące. Tak przyjęty sposób działania pozwala w konsekwencji na jednoczesne zagospodarowanie nadwyżek towarów żywnościowych przechowywanych w zapasach interwencyjnych Unii Europejskiej, gdyż odbiorcom ostatecznym dostarczane są gotowe artykuły spożywcze, które mogą być uzyskane:
w wyniku przetworzenia towarów żywnościowych pochodzących z zapasów interwencyjnych Unii Europejskiej tj. np. przetworzenia zbóż na kasze, lub w wyniku zamiany towarów żywnościowych pochodzących z zapasów interwencyjnych Unii Europejskiej na gotowe artykuły spożywcze należące do tej samej grupy co towary żywnościowe tj. np. w zamian za zboże pochodzące z zapasów interwencyjnych zostanie dostarczony makaron czy mąka, lub
poprzez zakup gotowych artykułów spożywczych na rynku.

Polska inicjatywę realizacji programu pomocy żywnościowej po raz pierwszy podjęła wraz z momentem akcesji, tj. od roku 2004 i była jedynym spośród nowo przystępujących Państw Członkowskich, uczestniczącym w programie pomocy dla najuboższych z łącznym budżetem w wysokości 23,9 mln €, zaś bezpośrednie administrowanie programem powierzone zostało Agencji Rynku Rolnego, która odpowiedzialna jest m.in. za procedurę organizacji postępowania przetargowego, proces rozliczeń finansowych jak również odpowiada za logistyczną część przedsięwzięcia.
Postępowanie przetargowe przeprowadzane jest dla każdorazowej realizacji programu na dany rok na przełomie listopada i grudnia i ma na celu wybór przedsiębiorców, którzy przedstawią:
najkorzystniejsze oferty dostarczenia artykułów spożywczych (ilościowo) w zamian za określone nieprzetworzone towary żywnościowe wycofywane z zapasów interwencyjnych/ bądź w zamian za dostępne środki finansowe;
najkorzystniejsze stawki kosztów transportu gotowych artykułów spożywczych do magazynów organizacji charytatywnych.
Z przedsiębiorcami, których oferty są najkorzystniejsze pod względem powyższych kryteriów, ARR zawiera umowy na dostarczenie gotowych artykułów spożywczych do wskazanych magazynów organizacji charytatywnych. Artykuły spożywcze pochodzą z polskiego rynku i są wytwarzane z surowców wyprodukowanych przez polskich rolników, tj. produkty mleczarskie - Spółdzielnia Mleczarska Mlekowita i Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego Spółdzielni Mleczarskich „Lacpol” Sp. z o.o., produkty zbożowe – Makarony Polskie z Rzeszowa, Gdańskie Młyny i Spichlerze dr Cordesmeyer). Tym samym pomoc żywnościowa to jedna z metod wspierania przez ARR popytu wewnętrznego.

Począwszy od pierwszego roku realizacji programu w Polsce, tj. od roku 2004 włącznie z realizacją programu w latach 2005 - 2007 łączna pula środków finansowych zaabsorbowanych przez nasz kraj wyniosła 145,7 mln euro (607,3 mln zł) za którą dostarczono najuboższym 244,4 tys. ton gotowych artykułów spożywczych.
Obecnie ARR nadzoruje działania w ramach realizacji programu na rok 2008, którego wartość została określona przez KE na poziomie 49,9 mln euro. W wyniku przeprowadzonych postępowań przetargowych do osób najbardziej potrzebujących trafi blisko 80 tyś. ton gotowych artykułów spożywczych w postaci mąki, makaronu, płatków kukurydzianych, musli, kaszy jęczmiennej, mleka UHT, serów żółtych i topionych, cukru oraz dżemu. Dostawy żywności są realizowane w cyklach miesięcznych do końca grudnia 2008 r. Pozwoli to osobom najbardziej potrzebującym na korzystanie z pomocy żywnościowej w ciągu całego okresu realizacji programu.
Mając na uwadze ostatecznych beneficjentów programu, jakimi są osoby najbardziej potrzebujące, w bezpośredniej realizacji programu w Polsce biorą udział cztery organizacje charytatywne – Federacja Polskich Banków Żywności, Caritas Polska, Polski Komitet Pomocy Społecznej oraz Polski Czerwony Krzyż. W celu dotarcia do jak najszerszej grupy osób potrzebujących, organizacje te wskazują magazyny zlokalizowane na terenie całej Polski, do których mogą być dostarczane artykuły spożywcze. Produkty te mogą być bezpośrednio dystrybuowane wśród osób najuboższych, bądź przekazane do rozdysponowania za pośrednictwem innych lokalnych organizacji społecznych zajmujących się osobami ubogimi lub niedożywionymi. Tak jak wzrasta skala pomocy tak również zwiększa się liczba organizacji charytatywnych, które uczestniczą bezpośrednio w realizacji programu. I tak dzięki realizacji programu „Dostarczanie żywności najuboższej ludności Unii Europejskiej w roku 2007 pomoc żywnościowa została przekazana do ponad 9 tys. lokalnych organizacji społecznych, a za ich pośrednictwem do blisko 3,8 mln potrzebujących Polaków. Biorąc pod uwagę skalę pomocy na rok 2009 należy przypuszczać, iż organizacje społeczne dotrą z pomocą do jeszcze większej grupy potrzebujących.