Ekspresowa ustawa dla rolników

Za niecałe półtora miesiąca wejdzie w życie nowa ustawa o ustroju rolnym, jedna z najbardziej kontrowersyjnych w tej kadencji Sejmu. Stwierdza ona, że gospodarstwo rodzinne może mieć maksymalnie 300 hektarów. Czy czeka nas masowy wykup ziemi przez rolników?

Ustawa ma zapobiec koncentracji gruntów rolnych. Będzie temu służyć określenie maksymalnych powierzchni gospodarstw. I tak ustawa dzieli je na rodzinne (rolnicy indywidualni) i rolne (spółki i spółdzielnie). Gospodarstwo rodzinne może mieć maksymalnie 300 hektarów powierzchni, zaś rolne nie ma takich ograniczeń. Nowe regulacje mają też sprawić, że ziemia będzie trafiała tylko do osób z odpowiednim wykształceniem, zaś cudzoziemcom ma zagwarantować takie same prawa, jak obywatelom polskim.

Ustawa daje też dzierżawcom prawo do pierwokupu uprawianej przez nich ziemi, jeśli mają co najmniej trzyletnią umowę dzierżawną. Prawo takie ma także Agencja Nieruchomości Rolnej, która lada chwila ma powstać z przekształcenia Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa. Takiego prawa Sejm nie przyznał natomiast rolnikom-sąsiadom.

Niektóre oddziały Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa zalały masowe podania o wykup dzierżawionej ziemi na własność. Rolnicy chcą ją kupić przed 16 lipca. Od tego dnia gospodarstwo rodzinne nie będzie mogło mieć więcej niż 300 ha ziemi. Ci, którzy dzierżawią od Agencji Własności Rolnej więcej mogą jeszcze wykupić ziemię w całości na własność. Na Dolnym Śląsku jest jeszcze spokojnie, ale już niedługo może się u nas powtórzyć sytuacja z Warmii i Mazur. Niektórzy z tamtejszych rolników musieli zadłużyć się w bankach, a Agencja - jakby korzystając z dużego zainteresowania ziemią - podbiła cenę za hektar do 3,5 tys. Dlaczego rolnikom tak bardzo zależy na wykupie ziemi? Otóż Konstytucja RP stanowi, że podstawą ustroju rolnego jest w Polsce gospodarstwo rodzinne. Jego właściciele korzystają z szeregu zwolnień i ulg, również głównie do nich trafi już niedługo większość środków pomocowych z Unii Europejskiej.

Na razie nie obserwujemy jakiegoś zwiększonego ruchu. Rolnicy, którzy się do nas teraz zgłaszają to raczej jednostkowe przypadki - mówi Wojciech Jaremko, kierownik sekcji gospodarowania zasobem w dolnośląskiej AWRSP. Zdecydowanie najwięcej umów podpisywaliśmy w latach 1996-97 - dodaje.

Rolnicy obawiają się jednak, że po wykupie ziemi przez gospodarstwa rodzinne dookoła pozostaną niewykorzystane kawałki. Czy gminy sensownie je zagospodarują? Czy nie sprzedana ziemie będzie leżała odłogiem – pokaże czas.

Najwięcej kontrowersji wokół nowej ustawy wzbudził zapis dotyczący wykształcenia ewentualnych nabywców ziemi. W projekcie rządowym próbowano ograniczyć prawo do kupna ziemi tylko do osób posiadających wykształcenie rolnicze lub pięcioletnią praktykę w rolnictwie. Na wniosek Platformy Obywatelskiej dopisano jednak także osoby z wykształceniem średnim lub wyższym. W pierwszej wersji ustawy miało być ono "przydatne do prowadzenia gospodarstwa rolnego”. Wzbudziło to niepokój niektórych posłów. Kto będzie ustalał, czy wykształcenie jest przydatne? – pytali parlamentarzyści PSL-u. W końcu posłowie wyrzucili z ustawy słowo "przydatne”. Ostatecznie nabywcą ziemi może być każdy, kto ma przynajmniej wykształcenie zasadnicze rolnicze, a także dowolne średnie lub wyższe.

Ustawę o ustroju rolnym Sejm przyjął w ekspresowym tempie 11 kwietnia tego roku. Jeszcze dzień wcześniej połączone komisje rolnictwa i administracji pracowały nad jej roboczą wersją do trzeciej rano.

Ustawa wytrąca z ręki argumenty przeciwnikom integracji z Unią Europejską, bo chroni nas przed masowym wykupem ziemi przez cudzoziemców, którzy ją teraz dzierżawią. I właśnie głównie ona przekonała do poparcia integracji radę naczelną Polskiego Stronnictwa Ludowego.