Przyczyna
Rzekomy pomór drobiu wywoływany jest przez paramyksowirusy należące do
serotypu 1 paramyksowirusów ptasich (PMV-1). Występujące w przyrodzie szczepy
wirusa ND charakteryzują się bardzo różną patogennością od bardzo
niewielkiej (szczepy lentogeniczne) poprzez umiarkowaną (szczepy mezogeniczne)
do bardzo silnej (szczepy welogeniczne). W obecnie stosowanych żywych
szczepionkach zawarte są wyłącznie szczepy lentogeniczne.
Źródła i drogi zakażenia
Rzekomy pomór drobiu jest chorobą bardzo zaraźliwą. Zakażenie następuje
poprzez kontakt z chorymi ptakami, za pośrednictwem wydzieliny zapalnej z układu
oddechowego. Choroba łatwo przenosi się poprzez sprzęt, samochody, personel,
dzikie ptaki.
Wrażliwy gatunek
Kury, indyki, inny drób grzebiący. Ważną rolę w epidemiologii choroby
odgrywa drób ozdobny i drób wodny.
Okres inkubacji
Okres inkubacji choroby jest zróżnicowany, ale najczęściej wynosi od 3 do 6
dni.
Objawy kliniczne
Rzekomy pomór drobiu może przebiegać z bardzo dużą śmiertelnością, silną
depresją i upadkami w przeciągu 3-4 dni od wystąpienia objawów klinicznych.
Chore ptaki nie zawsze jednak muszą wykazywać objawy ze strony układu
oddechowego lub nerwowego. Szczepy mezogeniczne wirusa wywołują najczęściej
zaburzenia w obrębie układu oddechowego.
Typowe objawy kliniczne rzekomego pomoru drobiu stwierdzane po infekcji
szczepami welogenicznymi to: utrudnione oddychanie, rzężenia i charczenia, którym
towarzyszą objawy nerwowe, takie jak porażenia, czy skręty szyi (torticollis).
Produkcja nieśna spada od 30 do 50% lub więcej i powraca do norm po około 2
tygodniach. Jaja mogą mieć cienką skorupę, typowe jest również składanie
jaj bez skorup (tzw. "lanie jaj" - jaj w błonach). W dobrze
zaszczepionych stadach ptaków objawy kliniczne zakażenia mogą być trudne do
stwierdzenia.
Zmiany sekcyjne
Typowe zmiany anatomopatologiczne to: zapalenie błony śluzowej tchawicy,
zapalenie płuc, niekiedy naloty na workach powietrznych. Patognomoniczne dla
choroby są typowe wybroczyny w żołądku gruczołowym i ogniskowe owrzodzenia
(butony) w jelitach cienkich.
Diagnoza
W przypadku podejrzenia o wystąpienie choroby konieczne jest przeprowadzenie
badań diagnostycznych mających na celu izolację i charakterystykę patogenności
wyosobnionego izolatu. Pomocne jest również badanie serologiczne, w którym
przy wyniku dodatnim stwierdzane są bardzo wysokie miana specyficznych
przeciwciał. Wirus izoluje się z wymazów pobranych z tchawicy lub z kloaki.
Do izolacji wirusa może służyć też rozcier z mózgu padłych ptaków. W
diagnozie różnicowej należy uwzględnić zakaźne zapalenie oskrzeli oraz
zakaźne zapalenie krtani i tchawic, które mogą przebiegać z podobnymi
objawami klinicznymi, ale zmiany sekcyjne i wyniki badań serologicznych oraz
izolacja zarazka mają decydujące znaczenie dla prawidłowej diagnozy.
Leczenie i zapobieganie
Brak jest skutecznego leczenia przy tej chorobie. W Polsce rzekomy pomór drobiu
jest objęty programem profilaktycznym. Prowadzi się szczepienia za pomocą żywych
szczepionek zawierających lentogeniczne szczepy wirusa (stada brojlerów) oraz
szczepionek żywych i inaktywowanych (stada towarowe i reprodukcyjne).
Warunkiem zapobieżenia stratom wywołanym przez rzekomy pomór drobiu jest
regularne prowadzenie szczepień.
Uwagi
Ostatni przypadek rzekomego pomoru drobiu w Polsce stwierdzono w 1974 roku. W
latach 1994-1997 w kraju izolowano jedynie szczepy leno-mezogeniczne wirusa ND.
Choroba urzędowo zwalczana.