Bomba fiskalna pod UE: prawie połowa członków przekracza granicę długu

Główne wnioski z raportu:

Problemy fiskalne UE powinny być kluczowym priorytetem duńskiej prezydencji w tym roku. Nasza analiza wskazuje, że od czasu wprowadzenia euro w 2000 r. w UE nastąpił strukturalny wzrost wskaźników zadłużenia, który w pewnym momencie może przerodzić się w poważny kryzys zadłużenia. Prawie połowa krajów UE przekracza określony w traktacie z Maastricht z 1993 r. (zwanym dalej „traktatem”) pułap zadłużenia wynoszący 60 proc. PKB; limit deficytu wynoszący 3 proc. PKB jest regularnie przekraczany. Nasza analiza pokazuje również, że wynika to głównie z nieprzestrzegania i niewymuszania limitu deficytu oraz słabego wdrażania środków mających na celu zmniejszenie nadmiernego zadłużenia.

UE właśnie zrewidowała swoje przepisy, aby zapewnić egzekwowanie ograniczeń określonych w Traktacie, ale w rzeczywistości są one złagodzoną wersją poprzednich, nieskutecznych przepisów. Jednocześnie wymogi fiskalne dla państw członkowskich zostały zawieszone przez cztery z ostatnich pięciu lat, w tym (częściowo) na rok 2025.

 Ponadto dawny zakaz wspólnej odpowiedzialności zawarty w Traktacie został skutecznie zniesiony. Spowodowało to poważny „problem wspólnego dobra” i niezdrowe zachęty dla państw członkowskich do przenoszenia na siebie nawzajem obciążeń fiskalnych.

Problem ten pogłębiło ogromne i nadzwyczajne zaciągnięcie wspólnego długu podczas pandemii COVID-19 w postaci funduszu odbudowy NextGenerationEU o wartości 750 mld euro, uruchomionego w lipcu 2020 r. Pomijając nadzwyczajne okoliczności, które posłużyły jako uzasadnienie dla zwiększenia zadłużenia w tamtym czasie, decydenci w UE nadal proponują zaciągnięcie kolejnego wspólnego długu.