Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy jednym z filarów przyszłego rozwoju wsi

Opłacalność produkcji, rozwój infrastruktury, tworzenie pozarolniczych miejsc pracy, sprawna administracja - to cztery filary, na których opierają się projekty „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa 2020 (2030)“ i „Paktu dla obszarów wiejskich 2020 (2030)”.

W zeszłym tygodniu Komitet Społeczny Rady Ministrów pozytywnie ocenił kierunki zawarte w tym projekcie Strategii i Pakcie. Przedstawił je minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel. Zdaniem wicepremier Beaty Szydło projekty są kompleksowymi dokumentami wspierającymi rozwój obszarów wiejskich.

"Ponad dwa lata temu postawiliśmy na rozwój polskiej wsi. W tym czasie uzyskaliśmy pozytywne efekty, ale nie zapominamy o wyzwaniach, przed którymi stoi polski rolnik" – powiedziała cytowana w komunikacie CIR wicepremier. „Dlatego obecnie pracujemy nad konkretnymi rozwiązaniami, rozmawiamy o problemach i skutecznych działaniach na rzecz mieszkańców wsi i mniejszych miejscowości” – dodała.

CIR wyjaśniło, że „Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa 2020 (2030)” opiera się na czterech filarach. Pierwszy z nich jest opłacalność produkcji rolnej. W części tej zawarto zagadnienia dotyczące m.in. rozwoju rynków rolnych, dostępu do krajowych i zagranicznych źródeł finansowania rozwoju rolnictwa, przekształcania i powiększania gospodarstw rolnych. Ponadto opisano zadania związane z unowocześnianiem i wzrostem innowacyjności gospodarstw rolnych oraz przedsiębiorstw z sektora rolno-spożywczego.

Jednocześnie zaproponowano promowanie nowych modeli współpracy z udziałem grup i organizacji producentów, spółdzielni i innych podmiotów wspierających eksport produktów rolnych. Planuje się również dalsze zwalczanie nieuczciwej konkurencji na krajowym i międzynarodowym rynku żywności. Wspierany będzie również rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego i przedsiębiorczości związanej z rolnictwem, a także produkcja żywności funkcjonalnej (o dodatkowych właściwościach) i ekologicznej.

Drugi filar obejmuje projekty związane z jakością życia i środowiska na obszarach wiejskich. Kluczową kwestią będzie rozwój infrastruktury. Zaplanowano m.in. budowę dróg lokalnych, sieci gazowych oraz polepszenie prowadzenia gospodarki wodno-ściekowej. Wspierana będzie polityka demograficzna. Planowana jest również rewitalizacja wsi i małych miast, a także rozwijanie ich turystycznych funkcji. Obszary wiejskie będą promowane zarówno w wymiarze kulturalnym jak i inwestycyjnym. Wzmacniane będą również powiązania obszarów wiejskich z małymi miastami. Zwrócono uwagę, że istotne będą również działania na rzecz ochrony środowiska i klimatu, np. inwestycje w Odnawialne Źródła Energii.

"Trzeci filar stanowią pozarolnicze miejsca pracy i aktywne społeczeństwo. Zaplanowano w nim szereg działań mających na celu powstawanie i zagospodarowywanie nowych pozarolniczych miejsc pracy. Promowany będzie rozwój przedsiębiorczości pozarolniczej. Zaplanowano również działania, które pozwolą podnieść kwalifikacje zawodowe mieszkańców obszarów wiejskich. Wspierana będzie aktywność grup lokalnych i wspólne działania w formule non-profit" - napisano.

Czwarty filar dotyczy sprawnej administracji rolnej, zmian instytucjonalnych i organizacyjnych w zarządzaniu rozwojem obszarów wiejskich i rolnictwa. Planowana jest dalsza konsolidacja administracji rolnej i systemu urzędowej kontroli żywności. System nauki i doradztwa rolniczego ma zostać unowocześniony, tak by ułatwić transfer wiedzy i innowacji w rolnictwie. Ponadto rozwijany będzie system oświaty rolniczej i usprawniony zostanie wymiar instytucjonalny i organizacyjny zarządzania kryzysowego na obszarach wiejskich i w rolnictwie.

„Pakt dla obszarów wiejskich 2020 (2030)” jest dokumentem wykonawczym dla Strategii. "Pakt był zapowiadany przed wyborami w programie Prawa i Sprawiedliwości. Dotrzymaliśmy słowa – opracowaliśmy projekt, który ma realnie podnieść stopę życia na polskiej wsi. Rozpoczynamy teraz nad nim dyskusję” – powiedział cytowany w komunikacie CIR minister rolnictwa Krzysztof Jurgiel.

Projekt Paktu wskazuje na prawie 200 projektów, programów i działań mających fundamentalne znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego tych obszarów będących w kompetencjach wszystkich ministrów. Są wśród nich zarówno projekty i działania dedykowane wsi i rolnictwu, jak te o charakterze horyzontalnym, skierowane do całego społeczeństwa. Będą one w przyszłości lepiej ukierunkowane i monitorowane pod kątem realizacji potrzeb terenów wiejskich. Projekt Paktu składa się z tych samych czterech filarów co Strategia.

W pierwszym filarze - poświęconym opłacalności produkcji rolnej - podkreślono rolę płatności bezpośrednich dla wspierania i stabilizowania opłacalności produkcji oraz działania programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 na rzecz modernizacji i restrukturyzacji sektora rolno-żywnościowego. Założono także dalsze udzielanie pomocy w rozpoczynaniu działalności gospodarczej małym gospodarstwom.

"Premia w wysokości 60 tys. wypłacana jest na realizację biznesplanu restrukturyzacji małego gospodarstwa. Ze wsparcia może skorzystać ok. 63 tys. gospodarstw rolnych. Kolejnym działaniem jest pomoc w modernizacji gospodarstw rolnych poprzez refundację m.in. kosztów ich restrukturyzacji. Udzielana będzie również pomoc przy scalaniu gruntów rolnych i leśnych. Aby stymulować rozwój sektora rolno-spożywczego utrzymane zostaną kredyty preferencyjne. Dopłaty obejmują m.in. kredyt inwestycyjny, kredyt na zakup ziemi, poręczenia i gwarancje spłaty kredytów. Na ten cel zaplanowano 101,5 mln zł w 2018 roku i ponad 1,3 mld zł na lata 2019-2022" - poinformowano.

W drugim filarze – dotyczącym podnoszenia jakości życia na obszarach wiejskich – przewidziano m.in. kontynuację wypłacania premii dla młodych rolników rozpoczynających działalność. Realizowane będą także inicjatywy rozwijające infrastrukturę transportową (drogową, kolejową) oraz energetyczną. Założono, że polska wieś ma mieć również dostęp do szerokopasmowego internetu.

W trzecim filarze postawiono na dalszą realizację np. premii w wysokości 100 tys. zł dla rolników, małżonków rolników i ich domowników na realizację biznesplanu zakładającego utworzenie działalności gospodarczej w sektorach pozarolniczych. Zaproponowano również ułatwienia w dostępie gospodarstw do nowych technologii, co poprawi ich konkurencyjność.

"W kontekście zmian demograficznych podejmowane będą starania na rzecz włączenia społecznego osób starszych i kobiet oraz osób pragnących znaleźć pracę poza sektorem rolnym (...), wspierane będą inicjatywy skoncentrowane na rozwoju ekonomii i solidarności społecznej" - zapowiada CIR.

Czwarty filar, poświęcony sprawnej administracji rolnej, skupiony jest wokół skuteczności funkcjonowania instytucji publicznych. Zaplanowano w nim m.in. utworzenie Funduszu Innowacji i Rozwoju. Ma on zapewniać środki krajowe na finansowanie projektów innowacyjnych i rozwojowych w branży rolno-spożywczej, Odnawialnych Źródeł Energii w rolnictwie oraz w zakresie rozwoju obszarów wiejskich. Kontynuowane będą projekty zapewniające stabilne finansowanie działalności badawczo-rozwojowej instytutów badawczych. Prowadzone są i będą działania na rzecz powołania Sieci Instytutów Badawczych w obszarze nauk rolniczych oraz Rady Badań Rolniczych i Innowacji.

Marcin Musiał (PAP)