Zboża

Wspólnotowa organizacja rynku zbóż obecnie obejmuje:

• pszenicę zwyczajną,
• żyto,
• jęczmień,
• owies,
• kukurydzę,
• sorgo,
• grykę,
• proso,
• kukurydzę słodką,
• pszenicę durum,
• mąkę pszenną i żytnią.

Ceny i interwencja

W Unii Europejskiej prowadzony jest skup interwencyjny, którym objęte są: pszenica, pszenica durum, kukurydza, żyto i jęczmień. Pszenżyto, pszenica paszowa, owies oraz proso nie są objęte interwencją. Obowiązuje ta sama cena interwencyjna na wszystkie ww. zboża, 101,31 EURO/t. Skup interwencyjny w Polsce będzie prowadzony w okresie od l listopada do 31 maja. Ustalenie powyższego okresu dokonywania zakupów interwencyjnych ma na celu zapobieganiu rozpoczęcia interwencji w okresie żniw, aby nie hamować skupu i obrotu rynkowego prowadzonego przez podmioty prywatne.

W okresie interwencji Agencja interwencyjna jest zobowiązana do zakupu całego oferowanego jej zboża. Zakupy są realizowane przez odpowiednie Centra Interwencyjne, które powstaną w Polsce.

Centra Interwencyjne muszą spełniać następujące kryteria:

• powinny być zlokalizowane w rejonach o dużej produkcji zbóż, znacznie przewyższającej zapotrzebowanie rynku lokalnego,
• powinny posiadać odpowiednią powierzchnię magazynową, wyposażenie techniczne umożliwiające przyjmowanie, przechowywanie i wydawanie dużych partii zbóż,
• dogodne połączenie transportowe.

przedający zboże składa odpowiednią ofertę sprzedaży do agencji interwencyjnej. Oferty są składane na odpowiednich formularzach, na których umieszcza się następujące dane:

• dane osobowe sprzedającego,
• gatunek zboża, dane jakościowe,
• ilość oraz rok, w którym zboże zostało zebrane,
• miejsce składowania zboża,
• nazwa centrum interwencyjnego, do którego oferta jest kierowana.

Jeśli zboże spełnia odpowiednie wymogi jakościowe (tabela poniżej), wówczas sprzedający jest informowany o miejscu i czasie dostawy zboża. Agencja wskazuje odpowiednie centrum interwencyjne. Koszty transportu pokrywane są przez sprzedającego, ale tylko do najbliższego centrum. W przypadku, jeśli agencja wskaże inne centrum, do którego zboże ma być dostarczone, wówczas koszty dodatkowego transportu pokrywa agencja. Wypłacenie należności następuje między 30 a 35 dniem od dnia dostarczenia zboża.

W przypadku, jeśli zboże nie spełnia minimalnych wymagań jakościowych agencja jest zobowiązana do poinformowania o tym oferenta w przeciągu pięciu dni od daty złożenia oferty. Koszty badań przeprowadzonych w laboratoriach agencyjnych, jak również koszty zwrotu zboża pokrywa wówczas sprzedający.) Skup interwencyjny jest najważniejszy narzędziem gwarantującym producentoni zbóż utrzymanie cen na odpowiednim po| ziomie. Jest uruchamiany wtedy, jeśli ca rynkowe spadną poniżej ustalonych cen id terwencyjnych. Ponieważ ustalone ccnji interwencyjne są z reguły znacznie niższe od cen oferowanych na rynku, skup interwencyjny będzie spełniał inną funkcje ri system obecnie stosowany w Polsce. Stanij się "narzędziem ostatniej szansy" dla tych prol ducentów zbóż, którzy nie będą w stanij uzyskać wyższej ceny na wolnym rynku.  Jeżeli natomiast ceny rynkowe na zboża  znacznie przewyższą ceny interwencyjne, wówczaj Polska może ogłosić przetarg na sprzedaż zbóż z zapasów interwencyjnych. Cena oferowanego zboża w ramach oferty przetargowej nie może być niższa od obowią cej ceny interwencyjnej i musi być co i mniej równa cenie rynkowej zboża o takiej samej jakości na lokalnym rynku. Na sprzedaż zbóż powyżej 2 tyś. ton Polska będzie musiała otrzymać zgodę Komisji Europejska W okresie trwania interwencji, cena zwiększana jest co miesiąc, aby pokryć koszty na gazynowania oraz aby zapewnić regularni dostawy zbóż na rynek. Comiesięczne do płaty stosuje się w okresie listopad - czerwia.

Minimalna ilość zbóż jaka może być odstawiona do punktu skupu wynosi 80 ton. Jeśli oferowane zboże nieznacznie odbiega pod względem jakościowym od standardów wymaganych przy zakupie interwencyjnym, wówczas cena oferowana przez agencje interwencyjną może być niższa od obowiązującej, zboże musi jednak spełniać minimalne standardy jakościowe. W przypadku jeśli ziarno zbóż nie będzie odpowiadać minimalnym standardom dotyczącym m.in. wilgotności oraz ilości zanieczyszczeń, wówczas nie zostanie przyjęte przez agencję, a koszty transportu będzie musiał ponieść sprzedający.

Instrumenty polityki handlowej

Cła, kontyngenty taryfowe, SSG

Rynek zbóż w Unii Europejskiej chroniony jest systemem stałych stawek opłat celnych, określanych każdego roku we wspólnej taryfie celnej. W przypadku, wystąpienia zbyt dużego, niekontrolowanego napływu zbóż z państw spoza UE, lub nastąpi nadmierny spadek ich cen importowych, istnieje możliwość nałożenia dodatkowych opłat celnych, tzw. klauzula ochronna SSG (ang. Special Safeguard Measure).

Ponadto w ramach porozumienia GATT/WTO Unia ustaliła kwoty minimalnego i bieżącego dostępu dla towarów objętych taryfikacją. Na pszenicę, pszenicę durum, kukurydzę, ryż, owies oraz proso i sorgo istnieją kontyngenty taryfowe preferencyjnego dostępu. W takim kontyngencie cło na pszenicę jest na poziomie 0%, a na kukurydzę maksymalnie 50 EURO/t.

W stosunku do zbóż, których produkcja w Unii jest wspierana (pszenica, pszenica durum, żyto, jęczmień, kukurydza oraz sorgo) cło obliczane jest jako różnica pomiędzy 155% ceny interwencyjnej a ceną CIF w Rotterdamie, która obliczana jest na podstawie cen zbóż na rynku amerykańskim oraz kosztów transportu z USA do Rotterdamu. Tak obliczane cło nie może jednak przekroczyć stawki podanej w taryfie celnej. W przypadku jeśli Komisja Europejska uzna, że w wyniku stosowania subsydiów eksportowych przez inne kraje, cena importowanych zbóż jest niższa niż notowana na rynku amerykańskim, wówczas może zastosować wyższą stawkę celną od tej wyliczonej, pod warunkiem jednak, że cło to nie będzie wyższe od stawki podanej w taryfie celnej. Wysokość cła obliczana jest codziennie, jednakże wyznaczana jest raz na dwa tygodnie we środę, jako średnia z notowań codziennych.

W imporcie nasion oleistych (rzepak, len oleisty, słonecznik i soja) z krajów trzecich stosowana jest stawka zerowa.

Subsydia eksportowe

Przy eksporcie pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa i kukurydzy Unia może stosować subsydia eksportowe. Wysokość dopłat ustalana jest co tydzień w drodze przetargów. Komisja ustala maksymalną wysokość dopłaty eksportowej. Przetarg wygrywa ten, kto zaproponuje dopłatę w wysokości mniejszej, lub co najmniej równej dopłacie maksymalnej. Eksport nasion oleistych nie jest subsydiowany w Unii Europejskiej.

Licencje importowe i eksportowe

Eksport i import zbóż w Unii Europejskiej podlega licencjonowaniu. Umożliwia to Komisji monitorowanie i zarządzanie przepływem zbóż, szczególnie w przypadku subsydiów eksportowych podlegających ograniczeniom w ramach postanowień GATT/WTO. Licencje importowe wydawane są przez kraje członkowskie i tylko wtedy, jeśli importer uzyska zgodę Komisji na zakup zbóż spoza UE. Licencje są ważne na terenie całej Unii. Licencje eksportowe są wydawane zazwyczaj na okres dłuższy niż licencje importowe. Przy wydawaniu licencji konieczne jest wpłacenie kaucji, która jest gwarancją, że handel faktycznie będzie miał miejsce w okresie ważności licencji.