Lato pracujących dzieci

Dziecięce handlowanie jest w tym roku szczególnie widoczne na miejskich placach targowych. Jeszcze nigdy w przeszłości nie było tu tylu małoletnich sprzedawców jagód, grzybów, a nawet kwiatów.

Chłopiec, który sprzedaje jagody na Starym Kleparzu, przyjechał do Krakowa - razem z matką - aż spod Turbacza. Ma dopiero 11 lat, choć wygląda na więcej. Miły, grzeczny, dobrze wychowany, pozbył się swojego towaru w ciągu trzech godzin. Zacierał ręce z radości. Gdy jeden z ostatnich klientów zapytał go z uśmiechem, co zrobi z takim utargiem, na jaką przyjemność zamierza przeznaczyć zarobione w tym dniu pieniądze - chłopiec odpowiedział: Mama dołoży i kupię sobie zeszyty.

Dzieci, szczególnie te pochodzące ze wsi i mniejszych miasteczek, od dawna są przyzwyczajone do pracy. Ten nieletni, bezpłatny pracownik jest szczególnie cenny w dzisiejszych, trudnych dla wielu rodzin czasach - mówi Leszek Skoczek z Państwowej Inspekcji Pracy w Krakowie. Również on potwierdza z własnych obserwacji zjawisko coraz większego angażowania dzieci do pracy. Niestety, coraz częściej zdarza się, że dzieci, nawet 11-letnie, kierują ciągnikami. Nie trzeba wielkiej wyobraźni, aby przewidzieć, co się może zdarzyć, gdy ciągnik wjedzie na bardziej uczęszczaną wiejską drogę. Tacy nieodpowiedzialni rodzice czują się jednak bezkarni, bo nawet policja, którą powiadamiamy o takich przypadkach, jest bezsilna. Wiele, śmiem twierdzić, że ponad 50 procent wszystkich ciągników używanych przez polskich rolników, nie jest nigdzie zarejestrowanych. A w takim przypadku nikt nigdy nie dojdzie, do kogo należała maszyna.

Inspektor Skoczek ubolewa, że inspekcja pracy nie ma uprawnień do wejścia na teren prywatnego gospodarstwa. W lepszej sytuacji są pracownicy Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Zdzisław Molicki, kierownik Wydziału Zasiłków, Prewencji i Rehabilitacji KRUS w Krakowie, potwierdza, że dzieci coraz częściej ulegają wypadkom przy pracy. Na terenie dawnego województwa nowosądeckiego w I półroczu tego roku odnotowano 16 takich wypadków (o 2 więcej niż w I półroczu 2002 r.).

Na obszarze działania krakowskiego KRUS (dawne woj. krakowskie) też wzrosła liczba wypadków z udziałem dzieci. Są to co prawda najczęściej lżejsze urazy, np. zwichnięcie stawu barkowego, łokciowego, złamania nóg. Robert Rybak z działu prewencji tarnowskiego KRUS pamięta też z ostatnich lat obcięcie palca przez sadzarkę 11-letniemu chłopcu czy amputację dwóch palców, które stracił inny 11-latek, siekając pokrzywy dla kur w sieczkarni.

Na szczęście jest coraz mniej ofiar maszyn służących do sadzenia ziemniaków - mówi Zdzisław Molicki. Taka sadzarka mogła - i robiła to - obciąć palce dziecku, które pomagało ojcu czy matce przy sadzeniu, popychając ręką klejące się do siebie połówki ziemniaków. Dzięki m.in. naszej interwencji producenci sadzarek zabudowują obecnie tę część podajnika, która była dotąd odkryta.

W krakowskim KRUS nie prowadzi się statystyk wypadkowości dzieci w gospodarstwach rolnych w odniesieniu do poszczególnych powiatów, ale szef działu prewencji twierdzi, na podstawie analizy akt, że najczęściej dochodzi do takich zdarzeń w gminie Trzyciąż, Gołczy, Sułoszowej. Jan Borówka, wójt Trzyciąża, nie miał pojęcia, że jego gmina przoduje w takiej statystyce. Przyznaje jednak, że w tym regionie dzieci i młodzież w czasie wakacji nie próżnują. Na przykład masowo zbierają truskawki, a teraz najmują się do łuskania bobu. Uważam, że to jest nawet wskazane, żeby młodzi ludzie zarobili sobie na drobne wydatki - mówi wójt Trzyciąża.  Mój syn, licealista, zbierając truskawki i potem je sprzedając zarobił w ten sposób prawie 1500 zł.

W Trzyciążu za zebranie całej łubianki truskawek właściciel plantacji płacił w tym roku zaledwie złotówkę. Chętni do tej pracy ustawiali się w kolejkach.