Czy rolnicy zaakceptują podatek dochodowy?

Odpowiedzi na to pytanie poszukiwali – na razie w formie badań sondażowych  – naukowcy Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Badania zostały przeprowadzone na ponad stuosobowej grupie rolników z trzech gmin województwa łódzkiego. Były to badania z wykorzystaniem tzw. kwestionariusza wywiadu, gdzie padały określone pytania dotyczące podatku dochodowego od działalności rolniczej. Wyniki można uznać za raczej zaskakujące.
Na pytanie: „ Jak ocenia Pan/i propozycję wprowadzenia podatku dochodowego dla rolników?”  tylko 45,5% badanych odpowiedziało, że jest to rozwiązanie niekorzystne, 25,7% stwierdziło, że byłoby to do zaakceptowania, ale pod warunkiem odpowiedniego systemu ulg i zwolnień. Charakterystyczna jest odpowiedź udzielona przez 20,8% ankietowanych, że „pozwoliłoby to na wyeliminowanie pseudo-rolników”.
Dość zaskakujący rozkład poglądów ujawnił się wśród ankietowanych w związku z pytaniem: „Jakie są Pana/Pani zdaniem największe obawy w związku z podatkiem od dochodów rolniczych?”. Tylko 28,7% badanych rolników uznało, że opodatkowanie ich dochodów może ograniczyć rozwój ich  gospodarstw, natomiast 65,3% boi się jedynie, że będzie to dodatkowa biurokracja i kontrole.
Jedno z kluczowych pytań badań ankietowych brzmiało: „Jaka byłaby akceptowalna przez Pana/Panią stawka podatku dochodowego obciążającego dochód (niepomniejszony o koszty pracy własnej i rodziny)?”. Niemal połowa, bo 47,5% rolników byłaby gotowa zaakceptować podatek ze stawką 3%, czyli tak jak w podatku w formie zryczałtowanej od przychodów ewidencjonowanych z działalności handlowej. Aż 44,6% uczestników badań nie miała zdania w tej sprawie, a żaden z rolników – co nie dziwi – nie zaakceptowałby stawki 19%, czyli takiej,  jaka obowiązuje dla osób fizycznych.
W  głosach  rolników w innym pytaniu ujawnia się jasny przekaz, że ewentualne wpływy podatkowe z tytułu wprowadzenia podatku dochodowego powinny stanowić nie dochód budżetu państwa, lecz dochody własne gmin, na terenie których oni zamieszkują, jak to ma miejsce z obecnie obowiązującym podatkiem rolnym. Tym samym większość badanych rolników opowiada się za przyjęciem rozwiązania, zgodnie z którym będą oni grupą zawodową aktywnie przyczyniającą  się do wzrostu dochodów własnych gmin.  
Naukowcy prowadzący badania wyciągają z wyników wniosek, że rolnicy indywidualni - wbrew powszechnie panującym opiniom, a zwłaszcza głosom polityków – nie są zdecydowanymi przeciwnikami wprowadzenia podatku dochodowego do polskiego rolnictwa. Jako główne pozytywne skutki wprowadzenia tego rozwiązania uznają możliwość skorzystania z ulg i zwolnień podatkowych oraz wyeliminowanie z systemu osób wykorzystujących luki prawne i niezasadnie korzystających z preferencji przysługujących rolnikom. Stosunkowo wysoki stopień akceptacji podatku dochodowego wynika zdaniem naukowców z większej możliwości zmniejszenia ciężaru podatkowego, niż ma to miejsce w odniesieniu do podatku rolnego.
Być może warto powtórzyć podobne badania na większą skalę, z uwzględnieniem zróżnicowania środowisk rolniczych i ich poziomu działalności rolniczej, by upewnić się, czy wyżej przedstawione opinie odzwierciedlają aktualne zapatrywania większości producentów rolnych na kwestię podatku dochodowego w skali kraju.
Warto zwrócić uwagę, że większość krajów Unii Europejskiej stosuje wobec rolników taki czy inny system opodatkowania ich dochodów i  - pomimo często zdarzających się tam protestów wobec władzy – kwestia płacenia przez rolników podatku dochodowego nie jest tam nigdy punktem zapalnym.