Drogi ON podnosi koszty produkcji rolniczej

Wzrost cen paliwa, a tym samym wzrost kosztów produkcji rolniczej, bez większych szans na podniesienie cen skupu zbóż, żywca, czy mleka – to dzisiaj najczęściej dyskutowany temat na polskiej wsi.

Ponieważ olej napędowy (ON) jest podstawowym paliwem zużywanym w gospodarstwach rolniczych, jego cena nie jest obojętna dla kosztów produkcji, a w efekcie dla dochodów rolników i opłacalności produkcji rolnej.

Dla określenia skutków zmiany ceny oleju napędowego w 2003 roku (3,25 zł za litr w dniu 15 marca br.) w odniesieniu do średniej ceny z 2002 roku (2,60 zł za litr), posłużono się danymi indywidualnych gospodarstw rolnych prowadzących w 2001 roku rachunkowość pod nadzorem Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Dane te pokazują, że paliwa napędowe stanowiły około 10% wydatków poniesionych w 2001 roku na działalność operacyjną gospodarstwa rolnego.

Należy jednak pamiętać i o tym, że podrożenie oleju napędowego spowoduje wzrost innych pozycji kosztów – usług produkcyjnych, nawozów, środków ochrony roślin itp. W efekcie spowoduje to dodatkowe zwiększenie kosztów wytwarzania w gospodarstwie rolnym. 

W grupie gospodarstw 7-10 ha użytków rolnych, a więc obszarowo zbliżonych do średniego gospodarstwa w Polsce, koszty oleju napędowego po podwyżkach cen wzrosły o 543 zł. Ten przyrost kosztu wyrażony masą pszenicy (w cenie 44,9 zł) wyniósł 12,1dt. Oznacza to, że przeciętnie w gospodarstwie 7-10 ha na zakup tej samej ilości oleju napędowego trzeba sprzedać o ponad 1200 kg pszenicy więcej.

Z danych przeliczeniowych na 1 ha ubytków rolnych wynika, że dotychczasowa zmiana ceny oleju napędowego w 2003 roku tylko z tego tytułu spowodowała w różnych grupach obszarowych gospodarstw rolnych zwiększenie kosztów produkcji w granicach 0,9 do 1,8 dt pszenicy.

W całym rolnictwie zwiększenie kosztów oleju napędowego z tytułu podwyższenia ceny o 0,65 zł za litr w stosunku do średniej ceny z 2002 roku, wyniosłoby w wymiarze rocznym 1,03 mld złotych. Wielkość tej kwoty odpowiada około 25% dopłat do sektora rolnego w 2003 roku zapisanych w ustawie budżetowej na ten rok.

Przeprowadzona dodatkowa analiza struktury jednostkowych kosztów produkcji wybranych płodów rolniczych wskazuje, że w grupie gospodarstw o średniej powierzchni około 28 ha użytków rolnych, koszt produkcji tylko z tytułu wzrostu ceny oleju napędowego zwiększy się przy uprawie:

• 1 ha buraków cukrowych  –  o 107 złotych,
• 1 ha rzepaku                     –  o   48 złotych,
• 1 ha pszenicy                    –  o   49 złotych,
• 1 ha żyta                           –  o   46 złotych.