Rodzaje przetargów i ich skuteczność - informacja ANR

Przejęte nieruchomości do Zasobu WRSP Agencja sprzedaje i wydzierżawia z reguły w drodze przetargu nieograniczonego. Od 15 czerwca 1999 r., Agencja ma prawo zastrzec, że w przetargu może uczestniczyć wyłącznie określona kategoria osób, czyli przeprowadza również przetargi ograniczone.

Nieruchomości, które nie zostaną zbyte bez przetargu, bądź co do których tryb bezprzetargowy nie ma zastosowania podlegają sprzedaży w trybie przetargu nieograniczonego lub ograniczonego.

Przetarg nieograniczony

Przy wyborze nabywcy lub dzierżawcy nieruchomości Zasobu WRSP stosuje się dwie formy przetargu nieograniczonego: publiczny przetarg ustny (licytacja) oraz pisemny przetarg ofert

. Publiczny przetarg ustny przeprowadzany jest w odniesieniu do nieruchomości o małej powierzchni, z którymi nie związany jest majątek obrotowy i ruchome środki trwałe podlegające wykupowi, a także gdy sprzedawana, czy wydzierżawiana nieruchomość nie stanowi jednostki zorganizowanej zatrudniającej pracowników. W tej formie przetargu stosuje się wyłącznie jedno kryterium: wysokość ceny przy wyborze nabywcy lub wysokość czynszu przy wyborze dzierżawcy.

W odniesieniu do nieruchomości będących jednostkami zorganizowanymi, zatrudniającymi pracowników, czy do działek o większej powierzchni, z którymi związany jest majątek obrotowy i ruchome środki produkcji podlegające wykupowi, stosuje się pisemny przetarg ofert, składający się z części jawnej i niejawnej.
Jeżeli z nieruchomością będącą przedmiotem przetargu związane są miejsca pracy na terenie gminy uznanej na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za zagrożoną szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, w razie zgłoszenia równorzędnych ofert, nabywcę lub dzierżawcę ustala się dokonując wyboru tego spośród oferentów, który gwarantuje większą liczbę miejsc pracy i utrzymanie ich przez okres co najmniej pięciu lat. Jeżeli ze względu na równorzędność ofert wybór jest utrudniony, komisja przeprowadza dodatkowy przetarg ustny ograniczony.

Przetarg przeprowadza komisja, składająca się z trzech do siedmiu członków. Organizatorem przetargu jest dyrektor oddziału terenowego Agencji lub inny upoważniony przez niego podmiot. Komisja podejmuje rozstrzygnięcie w drodze głosowania. W wypadku równej liczny głosów, decyduje głos przewodniczącego. Wniosek komisji w sprawie wyboru najkorzystniejszej oferty podlega zatwierdzeniu przez organizatora przetargu.

Przetarg ograniczony

Przetarg ograniczony przeprowadza się, jeżeli w ogłoszeniu przetargu zostanie zastrzeżone, że może w nim uczestniczyć jedna z kategorii osób uprawnionych. Osobami uprawnionymi do kupna lub dzierżawy nieruchomości rolnych Skarbu Państwa w przetargu ograniczonym są:

1. rolnicy w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników zamierzający powiększyć gospodarstwo rolne do powierzchni nie przekraczającej stu hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym;
2. pracownicy zlikwidowanych ppgr zamierzający utworzyć gospodarstwo rolne o powierzchni nie większej niż sto hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym;
3. spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych ppgr;
4. osoby spełniające warunki do objęcia programem osadnictwa rolniczego;
5. repatrianci w rozumieniu przepisów o obywatelstwie polskim przybyli do Rzeczypospolitej Polskiej nie wcześniej niż 6 lat przed dniem przetargu;
6. rolnicy, którzy po 31.12.1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne;
7. członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych postawionych w stan likwidacji lub upadłości zamierzający utworzyć własne gospodarstwo rolne o powierzchni nie większej niż sto hektarów przeliczeniowych w rozumieniu przepisów o podatku rolnym.

Do przetargu ograniczonego ofert stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące przetargu nieograniczonego oraz przetargu ustnego ograniczonego.

Skuteczność przetargów

W ponad 11-letniej działalności, ( od kwietnia 1992 r do 31 grudnia 2003 r.) Agencja ogłosiła blisko 423 tys. przetargów, z czego 18,8 tys. (4,5 %) nie odbyło się głównie z powodu braku kontrahentów. Na 404,1 tys. przetargów, które odbyły się, 244,6 tys. ( 61 %) zostało rozstrzygniętych. Na przetargi te Agencja zaoferowała do sprzedaży lub dzierżawy ponad 9 mln ha, prawie dwukrotnie więcej niprzejęła do Zasobu, a to dlatego, że część nieruchomości była kilkakrotnie wystawiana na przetargach.

Do sprzedaży Agencja zaoferowała blisko 2,4 mln ha, z czego ustaliła kontrahentów na 951 tys. ha tj. na 40 % zaoferowanej powierzchni. Przetargi na dzierżawę były skuteczniejsze, bo na 6,8 mln ha zaoferowanych ustalono kontrahentów na 4,0 mln ha (59 %).

Przetargi ograniczone stanowią niewielki udział w przetargach ogółem ogłoszonych, bo zaledwie niecały 1%, także niewiele więcej w przetargach rozstrzygniętych 1,2 %. Na 244 593 przetargów rozstrzygniętych ogółem, 2877 były przetargami ograniczonymi. Ilość sprzedanych gruntów na przetargach ograniczonych stanowi zaledwie 1,6 % ogółem sprzedanych, natomiast gruntów wydzierżawionych jeszcze mniej, bo 1,4 %. Ilość zawartych umów na sprzedaż w przetargach ograniczonych stanowi tylki 0,6 % umów sprzedaży ogółem, natomiast umów dzierżawy niecałe 0,4 %.
Skuteczność przetargów ograniczonych jest większa (72 %) niż nieograniczonych (54 %) i stosunkowo więcej ustalono kontrahentów. Do sprzedaży na przetargach ograniczonych Agencja zaoferowała 32,4 tys. ha, z czego ustaliła kontrahentów na 22,1 tys. ha tj. na 68 % zaoferowanej powierzchni. Do dzierżawy zaoferowano 83,7 tys. ha, a ustalono kontrahentów na 61,7 tys. ha (74 %).

.Wśród kontrahentów na nabywców ustalonych w drodze przetargów ograniczonych największy udział ( 90 %) mają rolnicy zamierzający powiększyć gospodarstwo. Kupili oni na przetargach ograniczonych 22 106 tys. ha. Na przetargach ograniczonych kupili także, ale niewielkie ilości: pracownicy zlikwidowanych ppgr zamierzający utworzyć gospodarstwo 1621 ha; spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych ppgr 474 ha; osoby spełniające warunki objęcia programem osadnictwa rolniczego 90 ha i rolnicy, którzy po 31.12.1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne 23 ha.

Wśród ustalonych kontrahentów na dzierżawców największy udział (53 % ) mają także rolnicy zamierzający powiększyć gospodarstwo, ale spory udział mają także spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych ppgr zamierzający utworzyć gospodarstwo (40 %). Rolnicy zamierzający powiększyć gospodarstwo wydzierżawili na przetargach ograniczonych 32 778 ha a spółki utworzone przez pracowników zlikwidowanych ppgr 24 765 ha. Niewielkie ilości wydzierżawiły: osoby spełniające warunki objęcia programem osadnictwa rolniczego 2377 ha; pracownicy zlikwidowanych ppgr zamierzający utworzyć gospodarstwo 1760 ha i rolnicy, którzy po 31.12.1991 r. sprzedali Skarbowi Państwa nieruchomości niezbędne na cele publiczne 29 ha.
Pozostałe uprawnione osoby tj. repatrianci i członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych nie kupili ani nie wydzierżawili gruntów Zasobu na przetargach ograniczonych.