Ptak_Waw_CTR_2024
Green Gas Poland

Dr hab. Krystian Dziadek

19 czerwca 2002

Dr hab. Krystian Dziadek
Oddział Badawczy Drobiarstwa w Zakrzewie, Instytut Zootechniki

DZIEŃ DZISIEJSZY HODOWLI DROBIU W POLSCE – AKTUALNE PROBLEMY

Od szeregu lat obserwowany jest malejący udział ras rodzimych w krajowej produkcji drobiarskiej. Aktualny stan posiadania w zakresie hodowli zarodowej przedstawia się następująco: (wg CSHZ)

Gatunek Liczba ferm Liczba rodów
zarodowych kandydujących
Kury nieśne
Kaczki
Gęsi
4
1
1
18
5
2
1
-
-
Razem 6 25 1

Okazuje się, że ten stan posiadania, pokrywa 42% zapotrzebowania krajowych producentów kur nieśnych, a w przypadku kaczek i gęsi dysponujemy coraz większymi nadwyżkami, pomimo malejącej liczebności poszczególnych rodów. Powyższe zestawienie dowodzi ponadto, że materiał hodowlany kur mięsnych i indyków pochodzi w 100% z hodowli zagranicznych, co niewątpliwie podnosi koszt produkcji brojlerów kurzych i indyczych.

Pełne wykazy stad zarodowych kur nieśnych, kaczek i gęsi przedstawiono w tabelach 1-6. Analizując stada zarodowe kur nieśnych (tabela l), musimy mieć świadomość, że dysponujemy ogromnym bogactwem. Niestety bogactwa tego nie możemy aktualnie należycie spożytkować. Dzieje się tak dlatego, że w hodowli i chowie kur, intensyfikacja, koncentracja i uprzemysłowienie stały się najbardziej widoczne. Niepohamowany pęd do uzyskiwania od każdej nioski jak największej liczby jaj konsumpcyjnych, czy wylęgowych, prowadzi do całkowitej eliminacji z ferm wielkotowarowych ras o niższej produktywności. Ostra rywalizacja pomiędzy firmami hodowlanymi na światowym rynku spowodowała, że utrzymywały się, bądź zajęły dominującą pozycję wyłącznie firmy najbogatsze.

Chodzi nie tylko o wielkość kapitału, ale przede wszystkim o liczbę wyspecjalizowanych linii, jak i linii syntetycznych. Doskonaląc jednocześnie wiele linii na określoną cechę potrafią one w każdej chwili dostarczyć na rynek mieszańca spełniającego stawiane mu wymagania, a te określa rynek, który w różnych regionach świata nieco inaczej się kształtuje. Aktualnie Europę zdominowały zestawy kur nieśnych odznaczające się niską masą ciała i wysoką wydajnością nieśną. Dodatkową ich zaletą jest to, że zajmują mniejszą powierzchnię w klatce. Dzięki temu uzyskuje się najniższy koszt produkcji jednego jaja. Właśnie ten wskaźnik najczęściej decyduje o wyborze kupowanego materiały do produkcji jaj, chociaż panująca w danym momencie moda również odgrywa znaczącą rolę. Zaprzecza to logice normalnego postępowania, które nakazuje kierować się obiektywnymi wskaźnikami. Niestety, krajowy system testowania kur nieśnych został w ostatnich latach wyraźnie rozmontowany. Doszło do tego, że hodowcy zagraniczni dosyć dowolnie traktują niejednoznaczne polskie przepisy obowiązujące w tym zakresie. W rezultacie, obiektywne wyniki dostarczane przez jedyną w Polsce Stację Testową we Wroniawach odnoszą się do firm poddających się testowi z własnej woli, co w dodatku czynią nieregularnie. Dodatkową trudnością przy interpretacji tych wyników Jest nieznajomość komponentów rodzicielskich ocenianych kur. Nie ma bowiem gwarancji, że w kolejnych latach pozostają one bez zmian.

Polskie zestawy hodowlane pod względem cech nieśnych w warunkach chowu półintensywnego (tabela 7) przewyższają zestawy importowane, lecz są eliminowane z produkcji fermowej z powodów czysto ekonomicznych. Wyraźna w ostatnich latach nadprodukcja jaj spowodowała zdecydowane obniżenie ich cen, a to z kolei spowodowało, że ograniczono w Polsce produkcję przydomową, do której polskie zestawy nadają się doskonale.

W krajach zachodnich obserwuje się powolny nawrót do tradycyjnego chowu wolnowybiegowego. Zaczęto mianowicie doceniać odmienny, w stosunku do produkcji wielkotowarowej, bardziej zróżnicowany smak, zarówno jaj, jak i mięsa pochodzącego od zwierząt utrzymywanych na wolności. Na razie dotyczy to głównie właścicieli małych gospodarstw i ogródków działkowych, którzy utrzymując niewielkie stadka traktują je również jako żywą dekorację swojego obejścia. Do tego celu nie nadają się wysoko wyspecjalizowane kury przystosowane do chowu klatkowego.

Ratunkiem dla rodzimych rodów mogą się okazać działania ruchów ekologicznych, nie akceptujących produkcji żywności w warunkach nie spełniających podstawowych wymogów określonych mianem "przyjaznego środowiska". Dosyć powszechnie wyrażany jest pogląd, że w tych warunkach lepiej sprawdzą się mieszańce wyprodukowane ze starych ras bądź linii, wykazujących większą aktywność życiową. Tabela 2 wskazuje, że jedyna krajowa hodowla zarodowa kaczek w typie Pekin realizowana w OBD Zakrzewo obejmuje pięć rodów o łącznej liczbie 2.100 ptaków dorosłych. Potencjalne możliwości produkcyjne materiału zarodowego wynoszą 80.000 szt. Tym czasem w roku 1999 sprzedano około 23.000 szt. A w roku 2000, 15.600 szt. To malejące zainteresowanie materiałem hodowlanym spowodowane jest ograniczeniem eksportowym tuszek, jak również prowadzeniem stad rodzicielskich na dziko, czyli bez należytego ich odnawiania materiałem zarodowym. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że ze względu na cenę, mięso kacze pozostaje jedzeniem elitarnym. Pewnym rozwiązaniem może być wiosenne - letni chów przydomowy prowadzony w oparciu o łatwo dostępne pasze zielone.

W podobnie trudnej sytuacji znalazła się krajowa hodowla gęsi. Trudność ta spowodowana została gwałtownym załamaniem się eksportu, przy jednocześnie bardzo niskim krajowym spożyciu mięsa gęsiego. Temu problemowi poświęca się w ostatnim czasie wiele uwagi, lecz jak na razie bez widocznych efektów. Jedyne stado zarodowe utrzymujące dwa rody (tabela 3) boryka się z bardzo poważnymi problemami. Wydaje się, że jedyną szansą dla tej hodowli, mającej doskonałe notowania na rynku niemieckim jest odzyskiwanie możliwości eksportowych.

Zachowując należyty szacunek i uznanie dla wielopokoleniowej pracy twórczej polskich hodowców, nie można przemilczeć aspektu ekonomicznego utrzymywania rodzimych rodów (tab. 4-6 ). Z przedstawionych materiałów wynika, że na 68 rodów drobiu, tylko 4 rody kaczek utrzymywane są przez osobę prywatną, a 11 rodów utrzymywanych jest przez Spółkę z o.o. ARSP. Z pozostałych, 4 utrzymywane są przez Akademie Rolnicze, a 49 przez Instytut Zootechniki w Zakrzewie. W czasach dobrej koniunktury Oddział Badawczy Drobiarstwa (dawniej Centralny Ośrodek Badawczo - Rozwojowy), jako monopolista na rynku krajowym, pokrywał koszty ich utrzymania z własnych środków. Od kilku lat, pewną rekompensatą kosztów są środki pozyskiwane na działalność statutową, a także z funduszu postępu biologicznego. Pomimo tych starań i wprowadzenia wielu zmian organizacyjnych i metodycznych, działalność ta jest deficytowa. Na przestrzeni lat 1997, 1998 i 1999 straty wynosiły odpowiednio: 818.730,00 zł, 763.654,00 zł i 573.238,00 zł. Tego korzystnego trendu nie da się niestety utrzymać, gdyż z jednej strony mamy do czynienia z malejącym zapotrzebowaniem na rodzimy materiał hodowlany, a z drugiej strony, ze stale rosnącymi kosztami utrzymania. Należy przypuszczać, że pozostali właściciele rodów mają podobne problemy ekonomiczne, chociaż proporcjonalnie w mniejszej skali. Ale już dzisiaj wiadomo, że SK Jawno Sp. z o.o. postawiła w stan likwidacji utrzymywane dotychczas rody zarodowe. Czynione próby przekazania ich nowemu właścicielowi nie znalazły pozytywnego rozwiązania.

Starania o przyznanie dodatkowych środków przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, jak i poprzez Komitet Badań Naukowych, pozostają bez odpowiedzi. Dzieje się tak mimo ratyfikacji w 1996 roku przez Polskę Konwencji o Różnorodności Biologicznej nakazującej objęcie ochroną i tej różnorodności, z którą na co dzień mamy do czynienia w rolnictwie. Polska przystąpiła również do Światowego Programu FAO, Zachowania Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich. Dla skoordynowania działań w tej dziedzinie powołano Zespoły Doradcze i Grupy Robocze przy CSHZ dla poszczególnych gatunków zwierząt.

Zadaniem Zespołu Doradczego ds. zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich pod pojęciem "zasoby genetyczne zwierząt gospodarskich" należy rozumieć wszystkie populacje (gatunki, rasy, odmiany, rody, linie itp.) zwierząt gospodarskich, które ze względów użytkowych, naukowych czy kulturowych mają, bądź w przyszłości mogą mieć znaczenie dla człowieka. Trudno nie zgodzić się z opinią, że rasy te (populacje) odegrały ważną rolę w rozwoju regionów, z których się wywodzą. Należy je zatem uznać za świadectwo kultury materialnej, które należy zachować dla przyszłych pokoleń na zasadzie pomników przyrody. Wspomniany zespół wykonał olbrzymią pracę opracowując Krajowy Program Ochrony Zasobów Genetycznych Zwierząt Gospodarskich. Niestety, bez zapewnienia środków finansowych na jego realizację, ze szczególnym uwzględnieniem bezpośrednich kosztów utrzymania poszczególnych populacji, pozostanie on dokumentem niezrealizowanych oczekiwań i zamiarów. Może się bowiem okazać, że w tym roku SK Iwno Sp. z o.o. zlikwiduje pięć rodów, a w kolejnych latach uczynią to pozostali właściciele unikalnych rodów, co byłoby stratą, której nie da się odrobić.

Tabela 1
WYKAZ STAD ZARODOWYCH KUR NIEŚNYCH

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Rhode Island Red K - 66
Rhode Island Red K - 44
Rhode Island White A - 22
Rhode Island White A - 88
Barred Rock WJ - 44
New Hawpshire N -11
Barred Rock P - 11
Leghorn H - 77
Leghorn L - 99
New Hawpshire N - 88
Sussex S - 22
Rhode Island Red R - 33
Rhode Island Red V - 44
Rhode Island White M - 55
Leghorn H - 33
Sussex S -11
Sussex S - 55
Rhode Island Red R - 55
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
SK Iwno Sp. z o.o.
SK Iwno Sp. z o.o.
SK Iwno Sp. z o.o.
SK Iwno Sp. z o.o.
SK Iwno Sp. z o.o.
Mienia Sp. z o.o.
Mienia Sp. z o.o.
Mienia Sp. z o.o.
Rszew Sp. z o.o.
Rszew Sp. z o.o.
Rszew Sp. z o.o.

Tabela 2
WYKAZ STAD ZARODOWYCH KACZEK TYPU PEKIN

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
3.
4.
5.
A-44
A-55
P-77
P-66
K-01
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo

Tabela 3
WYKAZ STAD ZARODOWYCH GĘSI

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
W-11
W-33
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo

Tabela 4
WYKAZ STAD KUR NIEŚNYCH - ZASOBY GENETYCZNE

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Polbar Pb
Zielononóżka kuropatwiana Zk
Leghorn G - 99
Leghorn H - 22
Rhode Island Red R-11
Sussex S - 66
Żółtonóżka kuropatwiana Ż - 33
Zielononóżka kuropatwiana Z - 11
Rhode Island Red K - 22
Rhode Island White A - 33
AR Lublin
AR Lublin
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Chorzelów
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo

Tabela 5
WYKAZ STAD KACZEK - ZASOBY GENETYCZNE

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Pekin krajowy P - 33
Pekin angielski L-A
Pekin angielski A-1
Pekin angielski A -2
Pekin angielski A- 3
Pekin duński P-8
Pekin francuski P - 9
Kaczka pomniejszona K - 2
Khaki Campbell Kh -1
Orpington 0 - 1
Mieszaniec Kh-1 x Kh-01
Pekin krajowy P -11
Pekin krajowy P - 22
Pekin krajowy P - 44
Pekin krajowy P - 55
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
OHK Adam Belta
OHK Adam Belta
OHK Adam Belta
OHK Adam Belta

Tabela 6
WYKAZ STAD GĘSI - ZASOBY GENETYCZNE

Lp. Nazwa rodu Właściciel
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Reńska Re
Kubańska Ku
Lubelska Lu
Kielecka Ki
Podkarpacka Pd
Kartuska Ka
Rypińska Rg
Suwalska Su
Garbonosa Ga
Gorkowska Go
Romasz Ro
Pomorska Po
Biała Włoska WD - 02
Gęś ND-12
Słowacka St
Landes LD - 01
Zatorska ZD -1
Biłgorajska Bi
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
IZ OBD Zakrzewo
AR Kraków
UW - M Olsztyn

Tabela 7
Zużycie i wykorzystanie paszy oraz produkcja nieśna w okresie od 21 do 64 tygodnia życia (Wroniawy 97/98)

Grupa
Zużycie paszy, g. Procent nieś-
ności
Liczba jaj, szt. Śr. masa jaj, g. Masa jaj, g.
na kurę dziennie na kurę SS na kurę SP na jajo na 1 kg masy jaj od kury SS od kury SP od kury SS od kury SP
klatki
Astra S
Messa 45
Tetra SL
119,9
119,9
121,5
36926
36920
37414
36285
36564
37159
141,5
151,4
146,8
2136
2261
2265
84,8
79,2
82,8
261,0
243,6
254,9
256,5
241,6
253,2
66,2
67,0
64,8
17292
16333
16523
16991
16177
16409
ściółka
Astra S
Messa 45
Tetra SL
129,1
130,9
130,2
39762
40315
40105
38674
38686
39495
163,1
168,7
166,0
2495
2576
2600
79,2
77,6
78,5
243,9
239,1
241,9
237,2
229,4
238,2
65,4
65,5
63,8
15951
15655
15443
15514
15021
15212

SS - średni stan SP - stan początkowy

Zużycie i wykorzystanie paszy oraz produkcja nieśna w okresie od 21 do 72 tygodnia życia (Wroniawy 97/98)

Grupa
Zużycie paszy, g. Procent nieś-
ności
Liczba jaj, szt. Śr. masa jaj, g. Masa jaj, g.
na kurę dziennie na kurę SS na kurę SP na jajo na 1 kg masy jaj od kury SS od kury SP od kury SS od kury SP
klatki
Astra S
Messa 45
Tetra SL
120,6
120,3
121,9
43911
43779
44361
42752
43139
43803
144,9
155,2
149,5
2176
2299
2294
83,2
77,5
81,5
303,0
282,1
296,8
295,0
278,1
293,0
66,6
67,5
65,2
20178
19040
19340
19646
18764
19096
ściółka
Astra S
Messa 45
Tetra SL
129,5
131,8
131,2
47121
47968
47747
45645
45723
46890
167,5
171,1
168,5
2541
2587
2620
77,4
77,0
77,9
281,6
280,4
283,7
272,8
267,3
278,7
65,9
66,1
64,3
18557
18546
18253
17976
17677
17931

SS - średni stan SP - stan początkowy

Spis treści


POWIĄZANE

Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz w swoim najnowszym komunikacie prognozuje...

Według informacji statystycznych Międzynarodowego Centrum Handlu (ITC) w 2023 ro...

Jak podaje Krajowa Izba Producentów Drobiu i Pasz, Iran rozpoczyna wysyłki jaj k...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę