Mięso drobiowe

Popyt

Ceny detaliczne drobiu
Duży wzrost cen drobiu w 2000 r.
W latach 1997-1999, w wyniku utrzymującej się nadwyżki podaży na rynku drobiu, ceny detaliczne mięsa drobiowego i jego przetworów uległy głębokiej redukcji.

Rys. 1

Dynamika nominalnych i realnych cen detalicznych drobiu (XII 1996=100)

Rys. 2

Dynamika cen detalicznych (1998=100)

W okresie styczeń - grudzień 1997 roku zmalały one o 4,6%, a w 1998 roku i 1999 roku obniżyły się odpowiednio o 2,7% i 9,3%. W efekcie w grudniu 1999 roku ich poziom był o 16% niższy niż w grudniu 1996 roku. W warunkach postępującej inflacji oznacza to spadek realnych cen drobiu w porównywanych okresach o 38%.
W 2000 roku nastąpiło odwrócenie tej tendencji. Od stycznia do sierpnia 2000 roku ceny detaliczne mięsa drobiowego wzrosty o 17,5%, tj. w stopniu trzykrotnie większym niż całej żywności oraz stopy inflacji. W końcu tego okresu nominalne ceny drobiu zbliżyły się do poziomu notowanego w grudniu 1996 roku. W ujęciu realnym były one nadal niższe niż w grudniu 1996 roku o 30%.

Tabela 1
Wskaźniki cen detalicznych towarów i usług konsumpcyjnych oraz wybranych grup żywności

Rys.3

Dynamika cen detalicznych mięsa (XII 1998=100)

Głównymi czynnikami stymulującymi podwyżki cen produktów drobiarskich w pierwszych ośmiu miesiącach 2000 roku były: wzrost cen żywca drobiowego w pierwszej połowie roku, utrzymujący się niski poziom importu, spadek produkcji i podaży oraz wzrost cen mięsa czerwonego, w tym zwłaszcza wieprzowego, zwiększenie się kosztów produkcji drobiu w następstwie drożejących pasz i nośników energii oraz wzrost pozasurowcowych kosztów przetwórstwa i handlu pod wpływem silnie rosnących cen gazu, elektryczności, paliw, różnego rodzaju opłat, podatków itp.
W okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2000 roku mięso drobiowe podrożało względem wszystkich rodzajów mięsa czerwonego, w tym zwłaszcza cielęcego. Najbardziej, bo o 19,6% wzrosły ceny detaliczne kurcząt, przy niewielkim, wynoszącym 0,5% wzroście cen indyków. Należy dodać, iż w latach 1997-1999 (w relacji: grudzień 1999 r. do grudnia 1996 r.) mięso kurcząt potaniało o 18%, podczas gdy ceny drobiu pozostałego podniosły się o 3,4%. W rezultacie tych zmian w sierpniu 2000 roku średnie ceny detaliczne mięsa kur, kogutów i kurcząt ukształtowały się na poziomie z grudnia 1996 roku, natomiast ceny mięsa indyczego były wyższe niż w końcu 1996 roku o 3,9%.

Zróżnicowana dynamika cen poszczególnych produktów drobiarskich
Zmiany cen poszczególnych rodzajów i asortymentów mięsa drobiowego oraz jego przetworów w okresie pierwszych ośmiu miesięcy 2000 roku nie były jednakowe. Charakterystycznym zjawiskiem był znacznie wyższy wzrost cen mięsa drobiowego surowego niż przetworów drobiowych. Najbardziej, bo o 29,4% podrożały kurczęta patroszone świeże oraz elementy mięsa indyczego z kością. Ceny droższych asortymentów mięsa indyczego bez kości uległy kilkuprocentowej redukcji. Spośród przetworów drobiowych najwyższy wzrost osiągnęły ceny pasztetu i szynki drobiowej (odpowiednio o 5% i 4%). Tempo wzrostu cen pozostałych przetworów z mięsa drobiowego było zbliżone i zawierało się w granicach 2-3%.

Tabela 2

Dynamika cen detalicznych mięsa czerwonego i drobiu (miesiąc poprzedni =100)

Tabela 3

Relacje cen detalicznych mięsa wieprzowego i wołowego do drobiowego

Przewidywany dalszy wzrost cen drobiu
Wzrostowa, lecz znacznie słabsza niż w okresie styczeń - sierpień 2000 roku, tendencja cen drobiu i jego przetworów, utrzyma się prawdopodobnie do końca 2000 roku oraz w I półroczu 2001 roku. Czynnikiem sprzyjającym podwyżkom cen detalicznych tych produktów będzie spodziewany dalszy spadek produkcji i podaży oraz wzrost cen mięsa czerwonego, w tym zwłaszcza wieprzowego, jak również rosnące w tempie inflacji pozasurowcowe koszty przetwórstwa i obrotu. Hamująco na wzrost cen drobiu oddziaływać będzie natomiast bariera popytu. Ocenia się, iż w okresie wrzesień - grudzień 2000 roku ceny detaliczne drobiu mogą wzrosnąć o ok. 3%, osiągając poziom o ok. 20% wyższy niż na przełomie lat 1999/2000.
W I półroczu 2001 roku wzrost cen drobiu będzie przypuszczalnie dużo mniejszy niż w analogicznym okresie przed rokiem i wyniesie ok. 3-5%, a w skali całego 2001 roku - ok. 5-7%.

Tabela 4

Relacje cen detalicznych 1 kg mięsa indyczego do cen detalicznych 1 kg mięsa kurcząt*

*Mięso indycze - piersi z indyka (filet), surowe, bez skóry, na wagę;
   mięso kurcząt - piersi z kurczęcia (filet), bez skóry i kości, na wagę.

SPOŻYCIE DROBIU

Wzrost spożycia drobiu w 1999 roku

Tabela 5

Przeciętne spożycie mięsa, podrobów i przetworów mięsnych (w kg na 1 osobę w gospodarstwach domowych ogółem) oraz jego struktura (w %)

Znaczący spadek cen detalicznych mięsa drobiowego i jego przetworów w latach 1997-1999 sprzyjał wzrostowi konsumpcji tych produktów. Według wstępnych danych bilansowych GUS w 1999 roku spożycie mięsa drobiowego (bez podrobów, łącznie z przetworami w przeliczeniu na mięso) wyniosło 13,9 kg i było o 0,8 kg, tj. o 6,1% większe niż w roku poprzednim i o 3,4 kg, tj. o 36,3% większe w porównaniu z 1996 rokiem. W 1999 roku czynnikiem ograniczającym tempo wzrostu spożycia drobiu był wzrost podaży i spadek cen wieprzowiny, mięsa szczególnie preferowanego przez polskich konsumentów. Korzystny dla nabywców rozwój cen wieprzowiny sprawił, że w 1999 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, jej spożycie wzrosło o 2 kg, tj. o 5,3%. Wzrostowi konsumpcji mięsa wieprzowego i drobiu towarzyszył spadek spożycia wołowiny o 0,3 kg, tj. o 3,8%. W rezultacie w 1999 roku całkowita konsumpcja mięsa i podrobów ukształtowała się na poziomie 66,8 kg i była o 2, l kg, tj. o 3,2% większa niż w 1998 roku.
W 1999 roku udział drobiu w globalnej, bilansowej konsumpcji mięsa i przetworów wyniósł 21% i był nieco większy niż w roku poprzednim. Zwiększył się również udział wieprzowiny, przy malejącej pozycji mięsa wołowego.

Tabela 6

Przeciętne miesięczne spożycie mięsa i jego przetworów w gospodarstwach domowych (w kg na 1 osobę)

Potwierdzają to badania budżetów rodzinnych prowadzone przez GUS, z których wynika, że w 1999 roku, w stosunku do 1998 roku, w gospodarstwach domowych spożycie mięsa drobiowego i wieprzowego wzrosło odpowiednio o 3,7% i 8,7%, natomiast wołowego zmalało o l ,5%. Istotnie, bo o 7,7% wzrosła w porównywanych okresach konsumpcja wędlin drobiowych, przy ograniczeniu spożycia pozostałych przetworów mięsnych. Należy dodać, iż wskutek istotnego obniżenia się cen wieprzowiny, zarówno tempo wzrostu konsumpcji drobiu jak i wędlin drobiowych było w 1999 roku mniejsze niż w roku poprzednim mimo głębszej niż rok wcześniej redukcji cen detalicznych tych produktów.
W 1999 roku w gospodarstwach domowych udział drobiu w całkowitym spożyciu mięsa, podrobów i przetworów mięsnych wyniósł 24,4% i w porównaniu z rokiem poprzednim nieznacznie się zwiększył. Na podkreślenie zasługuje fakt, iż od 1994 roku w strukturze spożycia mięsa kulinarnego w gospodarstwach domowych dominuje drób, przy wyraźnej wzrostowej tendencji tego udziału. Do 1994 roku na pierwszym miejscu znajdowała się wieprzowina. W 1993 roku stanowiła ona 41%,a wołowina i drób odpowiednio 15% i 36% ogólnych ilości konsumowanego surowego, tzw. "kulinarnego" mięsa. W 1999 roku udział mięsa wieprzowego w łącznej konsumpcji mięsa surowego wyniósł 39%, natomiast wołowego i drobiowego ukształtował się na poziomie odpowiednio 10% i 43%.
Znaczący przyrost popytu na drób w latach dziewięćdziesiątych był efektem zmian preferencji kulinarnych nabywców oraz relacji cenowych mięsa drobiowego do czerwonego. Istotne znaczenie miało tu również wydatne rozszerzenie asortymentu i intensywna promocja sprzedaży produktów drobiarskich.
Wzrost spożycia mięsa drobiowego dotyczył wszystkich grup gospodarstw domowych, z wyjątkiem rolników, Był on największy w gospodarstwach utrzymujących się z niezarobkowych źródeł, gdzie wyniósł 9,6%. Wydatnie, bo o 4,3% zwiększyły konsumpcję drobiu gospodarstwa emerytów i rencistów, co wiązało się z wydatną poprawą sytuacji dochodowej tych rodzin. W gospodarstwach pracowniczych oraz utrzymujących się z pracy na rachunek własny konsumpcja drobiu wzrastała o 3,6%. a w pracowniczo-chłopskich o 2,1%. Jedynie w gospodarstwach rolników nastąpił spadek spożycia mięsa drobiowego o 5%, zrekompensowany poprzez wzrost spożycia wieprzowiny. W większości badanych przez GUS grupach gospodarstw domowych odnotowano w 1999 roku istotny wzrost konsumpcji wędlin drobiowych. Najbardziej, bo o 12,5% zwiększyły spożycie tych produktów gospodarstwa utrzymujące się z niezarobkowych źródeł i charakteryzujące się najniższym przeciętnym poziomem dochodów. W gospodarstwach pracowniczo-chłopskich konsumpcja wędlin drobiowych zwiększyła się o 11%, a w emeryckich oraz utrzymujących się z pracy na rachunek własny - odpowiednio o 5,3% i 7,1%. W gospodarstwach pozostałych, tj. pracowniczych i chłopskich ukształtowała się ona na takim samym, jak rok wcześniej poziomie. W 1999 roku, podobnie jak w roku poprzednim, najwięcej drobiu konsumowano w gospodarstwach domowych rolników, najmniej zaś w rodzinach utrzymujących się z niezaro bkowych źródeł. Różnice te sięgały 65% i w porównaniu z rokiem poprzednim uległy zmniejszeniu na korzyść gospodarstw niezarobkujących.

Niewielki wzrost spożycia drobiu w latach 2000 - 2001
W I półroczu 2000 roku, w wyniku wzrostu cen drobiu i spowolnienia tempa wzrostu dochodów ludności, spożycie mięsa drobiowego uległo nieznacznej redukcji. Obserwacje rynku wskazują, że spadek ten dotyczył głównie droższych asortymentów mięsa indyczego, przy stagnacji spożycia mięsa kurcząt. Z pewnym ożywieniem popytu na drób należy się liczyć w II półroczu 2000 roku. Spodziewane w tym okresie znaczące podwyżki cen mięsa czerwonego, w tym głównie wieprzowego mogą spowodować wzrost zainteresowania konsumentów mięsem drobiowym. W warunkach przewidywanego zwiększenia się produkcji i podaży drobiu oraz jego relatywnego potanienia względem pozostałych rodzajów mięs, spożycie drobiu wzrośnie prawdopodobnie o kilka procent i w efekcie w skali całego 2000 roku ukształtuje się na poziomie nieco wyższym niż w roku poprzednim. Wzrostowa tendencja popytu na drób utrzyma się, jak można przypuszczać, także i w 2001 roku, czemu sprzyjać będzie przewidywane zwiększenie się produkcji i podaży drobiu i drożenie mięsa czerwonego. Ocenia się, że w 2001 roku konsumpcja mięsa drobiowego wyniesie 14,3 kg i będzie o ok. 1% większa niż w 2000 roku. O skali jej rzeczywistego wzrostu decydować będą relacje cen drobiu do mięsa czerwonego oraz tempo wzrostu dochodów ludności i zmiany struktury kosztów utrzymania, w tym zwłaszcza wydatków stałych związanych z finansowaniem usług bytowych, istotnie obciążających budżety rodzin.

Tabela 7

Przeciętne miesięczne spożycie mięsa, podrobów i przetworów mięsnych (w kg na 1 osobę w gospodarstwach domowych ogółem) oraz jego struktura (w %).

a) dane GUS,
b) szacunki i obliczenia własne

Spis treści