Prognoza cen rynkowych produktów rolniczych

Eksperci Agencji Rynku Rolnego zaktualizowali (19.09.02 r.) prognozy cen rynkowych podstawowych produktów rolniczych do końca pierwszego półrocza 2003 r.

Rynek zbóż | Rynek mięsa |Rynek mleka

I. Rynek wieprzowiny

Aktualna sytuacja cenowa:

Od początku br. sytuacja na rynku wieprzowiny kształtuje się pod wpływem znacznej nadwyżki tego mięsa, która powoduje spadek cen skupu trzody chlewnej. W wyniku sezonowego zmniejszenia podaży wieprzowiny, występującego zazwyczaj w III kwartale każdego roku, ceny skupu żywca wieprzowego w lipcu zaczęły rosnąć i średnio ukształtowały się na poziomie 3,67 zł/kg, tj. o ok. 8% wyższym niż w czerwcu. Jednak już w sierpniu średnia cena skupu tego żywca uległa obniżeniu i według danych GUS wyniosła 3,63 zł/kg, tj. o 1,1 % mniej niż w poprzednim miesiącu i o ok. 22% mniej niż przed rokiem.

Czynniki wpływające na poziom cen skupu:

1. Poziom pogłowia i produkcji trzody chlewnej

W wyniku dobrych ekonomicznych warunków chowu trzody chlewnej utrzymujących się w I półroczu 2002 r., pomimo spadku cen skupu, pogłowie trzody wzrosło. Według danych GUS w lipcu br. osiągnęło poziom 18,7 mln szt, tj. o 9,4% wyższy niż w analogicznym okresie ub.r. Największy wzrost odnotowano w grupie trzody chlewnej przeznaczonej na chów ? o ok. 18% (w tym loch prośnych o 15,5%).

Na skutek niskich cen zbóż po zbiorach br. opłacalność produkcji żywca wieprzowego poprawiła się w stosunku do okresu przednówkowego. Relacja cen skupu trzody chlewnej do targowiskowych cen żyta w lipcu kształtowała się jak 9,9:1, a w sierpniu 10,5:1 wobec 9,2:1 w czerwcu br. Pomimo zawężenia relacji cen w porównaniu do analogicznych okresów ub.r, kiedy kształtowały się one odpowiednio jak 10,4:1 i 11,8:1, nadal są one korzystne dla producentów trzody.

Zmiany w liczebności i strukturze pogłowia oraz relacje cen żywiec:pasze wskazują na dalszy wzrost pogłowia i produkcji mięsa wieprzowego. Ocenia się, że zarówno w II półroczu br. jak i w I półroczu 2003 r. produkcja wieprzowiny będzie o ok. 10% większa niż w analogicznych okresach poprzedniego roku i wyniesie odpowiednio 985 tys. t. i 1140 tys. t. W połowie 2003 r. pogłowie prawdopodobnie osiągnie szczytowy w tym cyklu poziom ok. 19 mln szt.

2. Handel zagraniczny

Wycofanie większości ograniczeń w imporcie mięsa wieprzowego i jego przetworów do Polski (wprowadzonych w 2001 r. z powodów sanitarnych) oraz otwarcie wzajemnego bezcłowego kontyngentu importowego dla krajów UE (kontyngent został uzgodniony w 2000 r. w ramach umowy o liberalizacji handlu, jednak dopiero w końcu 2001 r., po uznaniu Polski za kraj wolny od pomoru świń został on odblokowany przez UE) przyczyniło się do znacznego wzrostu importu tych artykułów.

Przy niekorzystnej relacji krajowych cen wieprzowiny do cen u głównych unijnych producentów i eksporterów tego mięsa, kontyngent importowy (opiewający w I półroczu br. na 17 250 t) został wykorzystany prawie w 100%. Ogółem w okresie styczeń-czerwiec 2002 r. import mięsa i przetworów wieprzowych (w ekwiwalencie mięsa) wyniósł ok. 29 tys. t i był o 67% większy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Natomiast eksport wieprzowiny, przy silnej konkurencji na rynkach wschodnich, obniżył się w tym czasie o 33%, kształtując się na poziomie 28,6 tys. t. W I półroczu br., po raz pierwszy od 1995 r., ilościowy bilans handlu wieprzowiną był ujemny (import przewyższył eksport o 416 t).

Konkurencja na zagranicznych rynkach wieprzowiny będzie nadal bardzo silna z uwagi na wzrost produkcji wieprzowiny w br. również w Unii Europejskiej, na Węgrzech i u innych eksporterów (np. USA, Kanada). Jednocześnie jednak niskie ceny krajowej wieprzowiny oraz proeksportowe działania Agencji będą sprzyjać zwiększaniu eksportu.

3. Spożycie

W I połowie br. ceny detaliczne mięsa wieprzowego i jego przetworów utrzymywały się na relatywnie wysokim poziomie, zwłaszcza w porównaniu do mięsa drobiowego. W połowie br. ceny detaliczne mięsa wieprzowego (przy spadku cen surowca o 20,6%) były o 3,6% niższe niż przed rokiem, podczas gdy mięso drobiowe było tańsze o 16,8% (przy spadku cen żywca o 16,4%). O ile w połowie 2001 r. za kilogram schabu można było kupić 2,3-2,4 kg kurczaka, to w br. ilość ta wzrosła do 2,6-2,7 kg. Zmiany te przyczyniły się do ograniczenia konsumpcji wieprzowiny i wzrostu popytu na drób. Badanie budżetów domowych przez GUS wskazuje, że w I półroczu br. spożycie kulinarnego mięsa wieprzowego obniżyło się o 7,8%, a wędlin wysokogatunkowych i kiełbas (bez drobiowych) o 4,2%, natomiast drobiu wzrosło o 5,7%, a wędlin drobiowych aż o 16,5%.

Przewiduje się, że w II półroczu br. spadek cen detalicznych wieprzowiny będzie większy niż w I półroczu. Jednak wobec spodziewanego niewielkiego wzrostu dochodów ludności i utrzymania się dużej konkurencyjności drobiu, nie należy spodziewać się dużego wzrostu spożycia wieprzowiny.

4. Działania ARR

W celu ochrony dochodów producentów trzody chlewnej Agencja Rynku Rolnego od początku roku do końca września zakupiła ok. 93 tys. t półtusz wieprzowych kl. E, U, R. Zakupy wieprzowiny będą kontynuowane do końca br., a także w I połowie 2003 r. Jednocześnie, w celu zmniejszenia presji podaży mięsa na rynek krajowy Agencja od początku br. prowadzi sprzedaż półtusz wieprzowych na eksport (z wyłączeniem krajów UE). Na skutek dużej podaży wieprzowiny z bieżącej produkcji, pomimo sukcesywnego obniżania wywoławczej ceny sprzedaży, do końca września Agencja sprzedała ok. 8 tys. t. W 2003 r. mięso wymagające rotacji również będzie kierowane na eksport.

Ponadto w celu intensyfikacji eksportu wieprzowiny w br., Agencja obejmie dopłatami do eksportu 2,9 tys. t półtusz wieprzowych. Program dopłat do eksportu będzie również realizowany w roku przyszłym.

W III kwartale, kiedy zwykle występują sezonowe niedobory podaży, ARR uruchomiła sprzedaż półtusz wieprzowych na rynek krajowy. Jednak przy wysokiej produkcji i ograniczonym popycie, zainteresowanie zakupami było niewielkie.

Prognoza cen skupu do czerwca 2003 r.:

Przewiduje się, że w wyniku szybszego wzrostu produkcji od spożycia i przy ograniczonych możliwościach eksportu wieprzowiny, do połowy 2003 r. na rynku tego mięsa utrzyma się nadwyżka podażowo-popytowa. W tej sytuacji eksperci przewidują, że średnie ceny skupu trzody chlewnej do czerwca 2003 r. mogą kształtować się w zakresie:

II. Rynek wołowiny

Aktualna sytuacja cenowa:

W wyniku dalszego ograniczania produkcji żywca wołowego, przy powolnej odbudowie zaufania konsumentów do wołowiny, spadek cen skupu młodego bydła rzeźnego został zahamowany w czerwcu br. i od tego czasu wykazuje nawet niewielki wzrost. Od lipca stabilne są także ceny skupu bydła ogółem. Są one jednak niższe niż w analogicznych okresach ub.r. W sierpniu br. za bydło ogółem płacono 2,69 zł/kg, tj. o 9% mniej niż przed rokiem, a za młode bydło rzeźne ? 3,02 zł/kg, tj. o ok. 5% mniej.

Czynniki wpływające na poziom cen:

1. Poziom pogłowia i produkcja wołowiny

Na skutek malejącego od wielu lat popytu na wołowinę i niskich cen skupu bydła, poziom jego pogłowia i produkcja żywca wołowego maleje z roku na rok. W czerwcu br. pogłowie bydła ogółem obniżyło się do poziomu 5,5 mln szt., tj. o dalsze 4,1% w skali roku, w tym bydła bez krów było o 4,8% mniej. Przewiduje się, że w II półroczu br. spadek produkcji żywca wołowego może ulec ograniczeniu.

2. Handel zagraniczny

W efekcie działań wspomagających eksport przez ARR sytuacja w handlu wołowiną znacznie się poprawiła. W I półroczu 2002 r. wyeksportowano ok. 50 tys. t wołowiny, tj. ponad 2-krotnie więcej niż przed rokiem. Przewiduje się, że w II połowie 2002 r. eksport tego mięsa także będzie większy niż w analogicznym okresie ub.r. W 2003 r., po zaprzestaniu sprzedaży mrożonych ćwierćtusz z zapasów ARR, może on ulec ponownemu obniżeniu. Import wołowiny prawdopodobnie nadal będzie się utrzymywał na mało istotnym poziomie.

3. Spożycie

Na skutek kryzysu BSE i wzrostu konkurencyjności drobiu spożycie wołowiny w latach poprzednich uległo znacznemu zmniejszeniu. Według badania budżetów domowych GUS konsumpcja kulinarnego mięsa wołowego w I połowie br. wzrosła o 30% w porównaniu do analogicznego okresu ub.r. Ze względu jednak na duży spadek konsumpcji przetworów (wędliny i kiełbasy) z mięsa czerwonego, nie można jeszcze ocenić tendencji zmian w ogólnym spożyciu wołowiny.

4. Działania ARR

W br. Agencja kontynuuje sprzedaż wołowiny z przeznaczeniem na eksport. Do końca września sprzedano ok. 27 tys. t ćwierćtusz wołowych. Ponadto ARR dokona w br. dopłat do eksportu 1,1 tys. t wołowiny bez kości.

Prognoza cen skupu do czerwca 2003 r.:

Uwzględniając aktualną i przewidywaną sytuację podażowo-popytową eksperci oceniają, że średnie ceny skupu bydła do czerwca 2003 r. mogą kształtować się w zakresie: