W sprawie rynku płodów rolnych

Poniżej prezentujemy odpowiedz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na  interpelację poselską złożoną przez Piotra Walkowskiego( prezesa wielkopolskiej Izby Rolniczej w sprawie rynku płodów rolnych.

Pani Ewa Kopacz
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

W związku z pismem znak SPS-023-20368/13 przy którym przesłana została interpelacja posła Piotra Walkowskiego w sprawie sytuacji na rynku płodów rolnych - uprzejmie informuję Panią Marszałek, co następuje.
W roku gospodarczym 2013/14 według meldunku z 29 lipca br. GUS wyszacował powierzchnię upraw zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi na około 6,7 mln ha, z tego: pszenicy ponad 2,1 min ha, żyta około 1,2 mln ha, jęczmienia ponad 0,8 mln ha, owsa ponad 0,4 mln ha, pszenżyta około 1,2 mln ha, mieszanek zbożowych około 1,0 mln ha.
W strukturze zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi udział powierzchni zbóż ozimych wynosi 65,6%, a udział powierzchni zbóż jarych to około 34,4%. GUS wstępnie szacuje, że plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosą 35,3 - 37,4 dt/ha( tj. w porównaniu do średniej z lat 2006 - 2010 więcej o 3,9 - 6,0 dt/ha (o 12,4% -19,1%).
Produkcja zbóż ogółem w latach 2005-2013 wahała się w granicach 21,8-29,8 mln ton. Wzrost produkcji w ostatnich latach jest spowodowany w szczególności wzrostem wydajności z 1 ha; dla przykładu w roku gospodarczym 2006/07 średnia wydajność wyniosła - 2,62 t/ha, natomiast w sezonie 2012/13 - 3,73 t/ha.
Zbiory zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi GUS szacuje na 23,7 - 25,1 mln t, natomiast zbiory zbóż ozimych wstępnie wyszacowano na 16,6- 17,7 mln t, a zbiory zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi wstępnie wyszacowano na 7,0 - 7,4 mln t.
Analizując sytuację na rynku krajowym należy mieć na względzie, że krajowy rynek produktów rolnych, w tym zbóż i rzepaku, jest powiązany z rynkiem wspólnotowym oraz światowym. Niekorzystne warunki agrometeorologiczne, które wystąpiły w 2012 r. w krajach głównych eksporterów zbóż i roślin oleistych przyczyniły się do kształtowania sytuacji popytowo - podażowej oraz poziomu cen na rynkach rolnych. Rekordowo wysoki poziom cen zbóż i roślin oleistych w ubiegłym sezonie był zachętą do zwiększania areału światowych upraw przewidzianych do zbiorów w 2013 roku. Informacje o areale upraw oraz prognozowanych zbiorach spowodowały, że od początku sezonu 2013/14 ceny na rynkach światowych wykazują tendencję spadkową co przekłada się również na wysokość cen w kraju. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej (ZSRIR) - MRiRW, ceny zbóż od 2005 roku miały wyraźny trend wzrostowy. Jedynie w roku 2009 odnotowano spadek cen, niemniej w kolejnych latach ceny zbóż rosły, by w roku 2012 i w pierwszej połowie 2013 roku osiągnąć swoją maksymalną, nienotowaną do tej pory wartość. Jedynie cena żyta konsumpcyjnego nieco spadła już w 2012 roku. Początek tegorocznych żniw przyniósł już znaczący spadek cen w stosunku do poprzedniego sezonu dla wszystkich gatunków zbóż i zawierał się w granicach od 15% do około 40%. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniach 12- 18.08.2013 r. w kraju za pszenicę konsumpcyjną w zakupie płacono średnio 668 zł/t, tj. o 0,5% mniej niż przed tygodniem. Przeciętna cena żyta konsumpcyjnego wynosiła 424 zł/t i była o 2,1% wyższa niż tydzień wcześniej. Średnia krajowa cena jęczmienia paszowego ukształtowała się na poziomie 637 zł/t w stosunku do ubiegłego tygodnia, tańsze o 4,8%. Natomiast cena kukurydzy ukształtowała się na poziomie 803 zł/t i była niższa o 0,6% od notowań sprzed tygodnia.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi w dniu 31 lipca br. zwrócił się do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z prośbą o sprawdzenie możliwości wystąpienia zmowy cenowej przedsiębiorców prowadzących skup zbóż i rzepaku oraz podjęcie stosownych działań. W odpowiedzi Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów poinformowało o wszczęciu postępowania sprawdzającego w tej sprawie.
Jednocześnie informuję, że wszystkie wynikające ze Wspólnej Polityki Rolnej mechanizmy wsparcia rynku są uruchamiane przez Komisję Europejską na mocy przepisów wspólnotowych, zatem poszczególne państwa, w tym Polska, nie mają możliwości samodzielnego wprowadzania wsparcia na rynkach rolnych. Ponadto na rynku rzepaku nie mają zastosowania instrumenty WPR takie jak cena interwencyjna, refundacje eksportowe, kontyngenty. Stawka celna na przywóz nasion rzepaku wynosi 0.
Zgodnie z Wytycznymi Wspólnoty w sprawie pomocy państwa w sektorze rolnym i leśnym na lata 2007-2013 nie jest możliwe udzielanie pomocy państwa w zakresie krótkoterminowych kredytów dla rolnictwa.
W celu zwiększenia siły negocjacyjnej z odbiorcami produktów rolnych bardzo ważne jest zrzeszanie się rolników w grupach producentów rolnych, które umożliwiają koncentrację podaży oferowanych przez nich towarów. W nowej WPR na lata 2014-2020 pojawiły się zapisy dające możliwość poprawy pozycji producentów rolnych w łańcuchu żywnościowym. Mianowicie uznane organizacje producentów będą mogły w imieniu swych członków, pod pewnymi warunkami, negocjować warunki umów na dostawę m.in. wołowiny, zbóż i niektórych innych upraw polowych. Ponadto przewidziano kontynuację wsparcia grup producentów rolnych w ramach nowego PROW, które to umożliwi producentom rolnym wzmocnienie pozycji rynkowej i zwiększenie rentowności produkcji rolnej.

Kazimierz Plocke, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi