USA: Rewolucja w reklamach farmaceutycznych
9 września 2025 roku FDA i HHS ogłosiły radykalną reformę reklam leków. Po dekadach tolerowania uproszczonych i często mylących przekazów, agencje federalne zdecydowały się:
- Wysłać tysiące listów ostrzegawczych i 100 nakazów zaprzestania emisji reklam.
- Zamknąć lukę „adequate provision” z 1997 roku, która pozwalała ukrywać ryzyka zdrowotne w reklamach.
- Wprowadzić pełne ujawnianie informacji o ryzyku w reklamach telewizyjnych i cyfrowych.
- Zastosować AI do monitorowania reklam w mediach społecznościowych1.
„Reklamy farmaceutyczne uzależniły ten kraj od leków na receptę” – powiedział sekretarz HHS Robert F. Kennedy Jr. „Tylko radykalna przejrzystość przerwie cykl nadmiernej medykalizacji.”
Jak reklamy wpływają na pacjentów?
Badania pokazują, że reklamy leków mają ogromny wpływ na zachowania pacjentów:
- Pacjenci, którzy widzieli reklamę, byli 17 razy bardziej skłonni poprosić lekarza o konkretny lek.
- Reklamy statyn zwiększały ich stosowanie nawet u pacjentów bez wskazań klinicznych.
- 94% reklam używało emocjonalnych przekazów, a tylko 33% wspominało o ryzyku2.
Reklamy mogą:
- Zwiększać świadomość i zachęcać do rozmów z lekarzem.
- Wprowadzać w błąd, prowadząc do nadmiernego stosowania leków.
- Zaburzać relację lekarz–pacjent, gdy pacjent domaga się konkretnego produktu.
Unia Europejska: restrykcje i samoregulacja
W UE reklama leków jest znacznie bardziej ograniczona:
- Zakaz reklamy leków na receptę dla ogółu społeczeństwa (zgodnie z Dyrektywą 2001/83/WE).
- Reklamy OTC muszą być rzetelne, nie wprowadzające w błąd, bez przesadnych obietnic.
- Każdy kraj członkowski ma własne mechanizmy kontroli, np. we Francji wymagana jest zgoda agencji ANSM („Visa PM”)3.
Media społecznościowe w UE – nowe wyzwania
W 2022 r. EFPIA i IFPMA wydały wytyczne dotyczące reklamy w mediach społecznościowych:
- Firmy muszą monitorować treści sponsorowane, także przez influencerów.
- Zakazane jest promowanie leków na receptę w otwartych kanałach.
- Treści muszą być oznaczone, aktualne i zgodne z przepisami4.
⸻
⚖️ USA vs UE – kluczowe różnice
Element |
USA |
UE |
Reklama leków na receptę |
Dozwolona dla konsumentów |
Zakazana dla ogółu społeczeństwa |
Media społecznościowe |
Brak jasnych zasad do 2025 |
Wytyczne EFPIA/IFPMA od 2022 |
Obowiązek ujawniania ryzyk |
Dotąd ograniczony, teraz pełny |
Obowiązkowy w reklamach OTC |
Rola agencji |
Centralna (FDA) |
Zdecentralizowana (EMA + krajowe organy) |
Influencerzy |
Często nieoznaczeni |
Muszą ujawniać sponsorowanie |
Wnioski i rekomendacje
- USA nadrabia zaległości – reforma FDA to krok w stronę europejskich standardów.
- UE stawia na prewencję – zakaz reklamy leków na receptę chroni pacjentów przed manipulacją.
- Media społecznościowe to pole minowe – potrzebne są globalne standardy i lepsze egzekwowanie zasad.
oprac, e-red, ppr.pl na podst źródło: USDA (FDA)