W piśmie skierowanym do komisarza ds. handlu, Valdisa Dombrovskisa, Copa i Cogeca przedstawiły swoje rosnące zaniepokojenie skutkami umowy z Marokiem dla rynków warzyw i owoców, a w szczególności pomidorów. Skumulowane skutki brexitu doprowadziły do spadku cen pomidorów do poziomu, który nie pokrywa kosztów produkcji ponoszonych przez większość unijnych plantatorów, co stanowi zagrożenie dla produkcji w regionach o strategicznym znaczeniu dla UE.
Zapisy zmienionej w 2014 r. umowy UE-Maroko, które regulują wywóz pomidorów z Maroka do UE są nieskuteczne. Cena wejścia i mechanizm celny w ograniczony sposób wpłynęły na wolumen przywożonych produktów. Co więcej, klauzule ochronne zawarte w traktacie nigdy nie zostały uruchomione, mimo poważnego spadku cen pomidorów w UE wynikającego z importu 500 tys. ton pomidorów w 2020 r. - co jest ilością dwukrotnie większą od teoretycznego kontyngentu, który miałby zabezpieczyć dotychczasowy poziom przywozu z Maroka.
Brexit jest dodatkowym czynnikiem nasilającym zakłócenia na rynku, gdyż Zjednoczone Królestwo było jednym z ważniejszych rynków zbytu dla ponad 50% unijnych pomidorów przeznaczonych na eksport. Nie zmieniono kontyngentów taryfowych przewidzianych w umowie UE-Maroko po wyjściu Zjednoczonego Królestwa z UE, co spełniłoby kryterium konieczności dostosowania kontyngentów po wejściu nowych państw członkowskich do UE. Ponadto Zjednoczone Królestwo może importować marokańskie pomidory bez żadnych opłat celnych. Te przepływy handlowe, obchodzące UE i unijnych producentów pomidorów, odprowadziły do spadku wywozu do Zjednoczonego Królestwa w pierwszych miesiącach 2021 r. Aktualnie, w ocenie Copa i Cogeca, umowa ta nie jest na czasie.
W reakcji na tę sytuację, sekretarz generalny Copa-Cogeca Pekka Pesonen powiedział: „Najłagodniej mówiąc, ta umowa handlowa nie jest zaktualizowana. Komisja musi bez zwłoki zareagować na pogarszającą się sytuację w terenie. Wystosowaliśmy dzisiaj apel do komisarza ds. handlu, Valdisa Dombrovskisa, i jego urzędników o przeprowadzenie kompleksowej oceny wpływu wzrostu przywozu warzyw i owoców na pogarszającą się sytuację gospodarczą na obszarach wiejskich UE i spadające dochody plantatorów. Komisja powinna również rozważyć uruchomienie klauzuli ochronnej i przyznanie rekompensat dotkniętym obszarom wiejskim UE”.
W piśmie wysłanym do Komisji Copa i Cogeca zaproponowały również przeliczenie kontyngentów taryfowych warzyw i owoców oraz ryczałtowej wartości przywozu, by odzwierciedliły one warunki panujące na rynku UE-27. Należy również wprowadzić środki zmniejszające przewagę konkurencyjną Maroka, wynikającą ze stosowanych tam metod produkcji.
Copa - Cogeca