Dzierżawcy mogą stać się nabywcami gruntów Zasobu WRSP

Większość gruntów przejętych do Zasobu WRSP Agencja wydzierżawia głównie na podstawie wieloletnich umów. Jednakże grunty te podlegają ciągłemu procesowi prywatyzacji.

Dzierżawcy mogą kupić część lub całość dzierżawionych przez siebie gruntów. Przysługuje im nawet prawo pierwszeństwa nabycia tych gruntów, jeżeli dzierżawili je co najmniej trzy lata i jeżeli są one przeznaczone do sprzedaży. Nie wszystkie jednak wydzierżawione grunty mogą być przeznaczone do sprzedaży.

Agencja nie przeznacza do sprzedaży w szczególności gruntów:

• co do których toczy się postępowanie w związku z zarzutem o sprzeczne z prawem przejęcie na rzecz Skarbu Państwa;
• do których byli właściciele lub ich spadkobiercy zgłosili roszczenia reprywatyzacyjne - chyba, że złożyli oni notarialne oświadczenia, iż nie będą ubiegać się o ich zwrot w naturze, lub też sprzedaż nastąpić ma na ich rzecz;
• stanowiących jeziora w stosunku do których mają zastosowanie przepisy o wodach płynących;
  przeznaczonych na cele publiczne (w tym pod drogi krajowe).

Do sprzedaży w ramach pierwszeństwa w nabyciu generalnie Agencja nie przeznacza gruntów, które mogą być w przyszłości przeznaczone na cele inne niż rolne. Dotyczy to przede wszystkim gruntów potencjalnie atrakcyjnych ze względu na możliwość ich wykorzystania na cele związane z budownictwem mieszkaniowym, handlem, usługami, przemysłem, rekreacją i wypoczynkiem. Przy identyfikacji nieruchomości o takim charakterze Agencja ma na względzie przede wszystkim przeznaczenie nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub zapisy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania (o ile takie jest opracowane), a także położenie nieruchomości (np. w granicach miast lub w bezpośrednim ich sąsiedztwie, w pasie nadmorskim, w sąsiedztwie jezior lub innych zbiorników wodnych, przy przejściach granicznych, w pobliżu istniejących lub projektowanych dróg krajowych, szczególnie zjazdów z autostrad) oraz inne jej atrybuty czyniące ją potencjalnie atrakcyjną ze względu na alternatywne wykorzystanie (np. występowanie złóż surowców naturalnych).

Ponadto w odniesieniu do wydzierżawionych gruntów dokonywana jest analiza ekonomicznej opłacalności sprzedaży, tzn. czy mając na uwadze interes Skarbu Państwa korzystniej będzie sprzedać nieruchomość, czy też pozostawić ją w dalszej dzierżawie. Za opłacalną uznaje się transakcję, jeżeli:

1. cena sprzedaży nie jest niższa niż równowartość 15-letniego czynszu dzierżawnego, oraz
2. średnie roczne raty z tytułu sprzedaży nie są niższe niż średnie roczne raty z tytułu czynszu dzierżawnego z tej nieruchomości.

Jeżeli z wydzierżawionej nieruchomości Agencja uzyskuje oprócz czynszu również inne dochody (wynikające np. z poddzierżawy, podnajmu, udostępniania miejsca na reklamy) to w analizie ekonomicznej opłacalności sprzedaży uwzględnia się sumę wszystkich uzyskiwanych z nieruchomości dochodów. W razie rozliczania nakładów inwestycyjnych dzierżawcy podnoszących wartość nieruchomości, równowartość 15-letniego czynszu porównuje się z wartością nieruchomości "w stanie nieulepszonym"; (tj. takim od jakiego pobierany jest czynsz dzierżawny). Do określenia równowartości 15-letniego czynszu wyrażonego w mierniku naturalnych (decytonach pszenicy) przyjmuje się średnią arytmetyczną ze średnich cen skupu pszenicy (publikowanych przez GUS) za ostatnie dwa półrocza.

Biorąc zatem pod uwagę wymienione względy i okoliczności, nie wszyscy dzierżawcy gruntów Zasobu WRSP mogą stać się ich właścicielami . Część dzierżawców nabyło grunty dzierżawione od Agencji.

Do końca grudnia 2003 r. Agencja sprzedała 453,5 tys. ha gruntów Zasobu WRSP dzierżawcom w trybie pierwszeństwa nabycia. Stanowią one niecałe 33 % wszystkich sprzedanych gruntów. Najwięcej sprzedano im na terenie filii suwalskiej (56,4 tys. ha) i koszalińskiej (44,3 tys. ha) oraz na terenie oddziału gdańskiego (56 tys. ha), wrocławskiego (46,1 tys. ha) i olsztyńskiego (46 tys. ha), najmniej natomiast w oddziałach: gorzowskim (8,1 tys. ha ) i rzeszowskim (8,9 tys. ha).

Udział gruntów sprzedanych dzierżawcom w trybie pierwszeństwa nabycia do sprzedanych ogółem waha się od 11,4 % w oddziale rzeszowskim do 50,8 % w filii suwalskiej. Ilość sprzedanych gruntów dzierżawcom w poszczególnych oddziałach skorelowana jest głównie ze stosunkowo niską ceną 1 ha oraz z dużą podażą gruntów.