O systemie IACS na Radzie Ministrów

Rada Ministrów przyjęła „Informację ogólną na temat stanu zaawansowania prac nad budową Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (IACS) oraz najważniejszych zagrożeń związanych z tym procesem”.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Europy (EWG) 3508/92 każde państwo członkowskie Unii Europejskiej zobowiązane jest do stworzenia własnego Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli w celu właściwego administrowania płatnościami z tytułu powierzchni oraz pogłowia w ramach Wspólnej Polityki Rolnej.

IACS na gruncie polskim realizuje Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Podstawowe zasady budowy tego systemu, terminy i wykaz kosztów znajdują się z zaktualizowanym w lutym 2003 r. Master Planie.

Najważniejsze zadania postawione Agencji w związku z budową IACS to:

• Stworzenie struktury organizacyjnej systemu;
• Pozyskanie odpowiednio wykwalifikowanego personelu i jego przeszkolenie;
• Zorganizowanie biur centrali, 16 oddziałów regionalnych i 315 biur powiatowych;
• Zbudowanie systemu informatycznego;
• Prowadzenie rejestrów zwierząt, gospodarstw oraz wniosków pomocowych;
• Zbudowanie Systemu Identyfikacji Działek Rolnych;
• Upowszechnianie informacji i wiedzy na temat płatności administrowanych przeze IACS, szczególnie wśród rolników;
• Monitorowanie ustawodawstwa krajowego i przepisów wykonawczych sankcjonujących powstanie i funkcjonowanie systemu IACS w Polsce oraz systemu dopłat bezpośrednich dla rolnictwa;
• Przygotowanie ARiMR do funkcjonowania jako agencji płatniczej.

Wdrażanie aplikacji informatycznej systemu odbywa się na podstawie umowy podpisanej 28 czerwca 2001 r. pomiędzy ARiMR a firmą Hewlett Packard Sp. z o.o. Proces wdrażanie podzielono na trzy fazy:

• Do 31 marca 2003 r. zainstalowano w większości jednostek terenowych okablowanie strukturalne wraz z wydzieloną siecią zasilającą. Do tego terminu wdrożono również wszystkie niezbędne elementy niezbędne do produkcyjnego uruchamiania centralnej części informatycznej Systemu Identyfikacji i Rejestracji Zwierząt – łącznie z uruchomieniem funkcji nadawania numeru gospodarstw i wydruku paszportów;
• Do 30 czerwca br. przekazane zostaną przez wykonawcę podstawowe moduły oprogramowania aplikacyjnego, w tym podstawowa część modułu agencji płatniczej, zainstalowane będą urządzenia aktywne i pasywne sieci rozległej oraz serwery centralne, regionalne i powiatowe;
• Do 30 września br. będą przekazane ostatnie elementy oprogramowania aplikacyjnego, w tym sprawozdawczość i raportowanie. W tym okresie wykonane będą również niezbędne modyfikacje, wynikające z analizy skutków wprowadzenia systemu uproszczonego (dopłat obszarowych).

Niezależnie od realizacji umowy z Hewlett Packard w Departamencie Informatyki i Telekomunikacji ARiMR realizowane są zadania związane z przygotowaniem procedur eksploatacyjnych systemu i scenariuszy testów odbiorczych. Ponadto na wszystkich etapach są wprowadzane i wdrażane procedury zapewniające bezpieczeństwo systemu.

System Identyfikacji Działek Rolnych jest oparty na istniejącym w Polsce rejestrze urzędowym – ewidencji gruntów i budynków. Pierwszym etapem jego tworzenia jest transfer danych z ewidencji gruntów i działek do Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli (ZSZiK) oraz ich przetworzenie na potrzeby systemu. Pierwszy transfer danych zaplanowano na kwiecień 2003 r. niezwłocznie po ich przygotowaniu przez służby Głównego Geodety Kraju. Niestety, odnotowano tu kilkumiesięczne opóźnienie transferu, planuje się że zadanie to będzie zrealizowane do końca bieżącego roku.

Zgodnie z deklaracjami ARiMR System Identyfikacji Działek Rolnych będzie uruchomiony w pełni w stopniu zgodnym z wymogami unijnymi w dniu akcesji Polski do Unii. Agencja zakłada, że na koniec grudnia 2005 roku System Identyfikacji Działek Rolnych będzie funkcjonował w pełnej wersji jako zintegrowana baza danych.

Celem bezpłatnej i masowej akcji informacyjnej dla rolników jest przygotowanie ich do roli beneficjentów Wspólnej Polityki Rolnej. W akcji tej będą brać udział pracownicy Agencji, którzy skupią swą działalność na sołectwach. Rolnicy otrzymają komplet materiałów informacyjnych, swego rodzaju kompendium wiedzy na temat Wspólnej Polityki Rolnej wraz z wzorami formularzy wniosków i instrukcjami ich wypełniania.

Akredytacja ARiMR, jako agencji płatniczej będzie opierała się na trzech podstawowych funkcjach:

1. autoryzacji płatności, która polegać będzie na określeniu kwoty, jaka powinna być wypłacona wnioskodawcy zgodnie z przepisami wspólnotowymi;

2. dokonaniu płatności poprzez wydanie bankom współpracujących z agencją polecenia zapłaty autoryzowanej kwoty beneficjentowi lub osobie upoważnionej;

3. księgowaniu płatności w rejestrze płatności (oddzielne rejestry dotyczące wydatków z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji w Rolnictwie).

Prace związane z uzyskaniem akredytacji odbywają się na podstawie „Strategii akredytacji”. Zawarto w niej listę działań niezbędnych do pełnego przygotowania do akredytacji. Jednym z najważniejszych jest opracowanie ksiąg procedur oraz ścieżek audytu wewnętrznego dla poszczególnych płatności. Zakończenie prac nad poszczególnymi procedurami uzależnione jest od przyjęcia ostatecznych rozwiązań dla Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich i dla systemu płatności obszarowych oraz od decyzji podejmowanych przez resort finansów.

Jednym z najważniejszych zagrożeń z budowie Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli jest brak aktów prawnych regulujących zasady funkcjonowania poszczególnych mechanizmów Wspólnej Polityki Rolnej, w tym systemu płatności obszarowych. Niezbędne jest przedstawienie ostatecznych i szczegółowych kryteriów akredytacji. Uregulować należy całość zagadnień z tym związanych, jak np. wskazanie Jednostki Certyfikującej czy określenie zasad postępowania w przypadku utraty akredytacji. Istotnym brakiem jest również przedłużający się proces pozyskania budynku dla Centrali Agencji, w tym brak pomieszczenia dla serwerowni centralnej oraz oddziału regionalnego w Warszawie.