Polska w Unii na plusie

Pierwszy bilans pierwszego półrocza. Dużo więcej od Unii Europejskiej dostaliśmy niż do jej budżetu wpłaciliśmy. Rolnicy zyskują, masowej ucieczki pracowników na Zachód nie ma, a unijne fundusze wzmacniają złotówkę. Ale za to żywność wyraźnie podrożała.

W najbardziej optymistycznym wariancie nasza nadwyżka wyniesie nawet 993 mln euro. Minister ds. europejskich Jarosław Pietras skrupulatnie ten nasz plus wyliczał, gdy w czwartek przedstawiał bilans pierwszych miesięcy w Unii. - Nawet gdyby do Polski nie wpłynęło już do końca roku ani jedno euro, to i tak będziemy na 255-milionowym plusie. A przecież spodziewamy się jeszcze ponad 700 mln euro z unijnej kasy - poinformował.

Rządowy optymizm w sprawie bilansu wpłat i wypłat z unijnej kasy gasi Maciej Grabowski z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR). - . - mówi.
Dodatnie saldo nie powinno być niespodzianką. Przecież to wynegocjowaliśmy sobie podczas szczytu w Kopenhadze w 2002 r

Rolnikom lepiej...

Eurosceptycy mylili się, potwierdziły się za to twierdzenia tych euroentuzjastów, którzy przekonywali, że rolnicy będą pierwszą grupą społeczną, która zyska na wejściu Polski do Unii. - Znacząco wzrosły ceny, jakie rolnicy uzyskują za swoje produkty - twierdzi rząd. To efekt ogromnego popytu na naszą żywność w "starych" państwach Unii.

Do tego dochodzą jeszcze unijne pieniądze z funduszu SAPARD (ponad 20 tys. dotacji, w tym 15 tys. bezpośrednio dla rolników - łącznie 3,9 mld zł). A od poniedziałku ruszają dopłaty bezpośrednie, sięgające 8 mld zł. - Zmiana cen w rolnictwie spowodowała, że ta grupa społeczna, która najmniej zyskała na transformacji ustrojowej, najwięcej zyska na integracji z UE - podkreśla Grabowski.

...gorzej konsumentom

W tej beczce miodu, chochla dziegciu. Większy zysk polski rolników przekłada się na stratę przeciętnego Kowalskiego: ceny żywności wyraźnie poszły do góry. Rząd przyznaje, że tak się stało. Z powodu Unii drożały cukier i ryż, ale też materiały budowlane i nowe mieszkania.

Pietras przekonuje jednak, że wejście do Unii uchroniło Polskę przed dużo większą inflacją. Na całym świecie drożeje ropa i inne surowce. Tych zmian nie odczuwamy boleśnie tylko dzięki mocnej złotówce. A to właśnie integracja z UE ją wzmocniła. Rząd regularnie sprzedaje na rynku walutowym setki milionów euro płynących z Brukseli. To powoduje, że kurs polskiej waluty idzie w górę. - I to będzie tendencja długotrwała, ze względu na ciągły napływ unijnych funduszy. W ten sposób zmniejsza się ciężar zadłużenia Polski - podkreślał minister.

Firmy OK, inflacja w ryzach

Bilans pierwszego półrocza w Unii byłby znacznie gorszy, gdyby spełniły się obawy o los polskich firm po 1 maja. - Dość powszechnie obawiano się, jako one sobie poradzą z konkurencją na wspólnym, unijnym rynku. Ale jak widać, poradziły sobie, i to dobrze - mówi Grabowski. - Nie mam więc wątpliwości, że bilans pierwszego półrocza w Unii jest korzystny.

- Jak dotąd nie widać, żeby aprecjacja złotówki miała negatywny wpływ na eksporterów - dodaje Pietras. Za to po 1 maja 2005 r. zniknęły granice celne, zmniejszyły się też koszty transportu towarów na Zachód (według niektórych szacunków, nawet o 20 proc.).

Niewielkie jest ryzyko masowych żądań płacowych. - To nam nie grozi ze względu na wysokie bezrobocie - zapewnia minister ds. europejskich. Potwierdzają to najnowsze dane o spadku płac realnych.

Ekonomiści powinni więc odetchnąć z ulgą: nie padniemy ofiarą tzw. efektu Balassy-Samuelsona. Polega on na tym, że w firmach, które eksportują swoje wyroby, rosną płace, ale i wydajność (sprzyja temu zagraniczna konkurencja). Jednocześnie podwyżek płac żądają pracownicy sektorów niezwiązanych z handlem zagranicznym (np. budownictwa), gdzie wzrost wydajności nie następuje. Rosną koszty pracy, a za nimi ceny.

Rynek pracy: Bez zmian?

Rynek pracy w niewielkim stopniu odczuł integrację z Unią Europejską. Przepowiednie o masowym exodusie Polaków na Zachód się nie potwierdziły. UKIE twierdzi, że legalna pracę w "starych" państwach UE podjęło 30 tys. osób. Ilu zatrudniło się na czarno, nie rejestrując się - nie wie nikt. - Ale trudno mówić o jakimś masowym odpływie - stwierdził Pietras. Jest to jednocześnie i dobrą, i złą wiadomością. Bo z jednej strony gospodarka nie traci masowo cennych pracowników, ale z drugiej strony - nie spada bezrobocie.

- Kilka miesięcy to za mało, żeby odczuć w pełni efekty wejścia Polski do UE. Zmiany dopiero nas czekają. Polacy przede wszystkim będą uczyć się "być w Unii", zmienią sposób myślenia - przestrzega Marcin Sasin, ekonomista Banku Światowego. Zaleca ostrożność w formułowaniu "bilansów", przyznaje jednak, że w najbliższym czasie możemy liczyć na kilka przyjemnych informacji, np. o boomie w inwestycjach. - Ludzie nagle zorientują się, że buduje się mnóstwo dróg, budynków - oczywiście pod warunkiem, że administracja będzie w stanie "przerobić" dostępne pieniądze z UE. Ale jeśli spoczniemy na laurach, powiemy sobie, że jesteśmy w Unii, więc już nie musimy się starać, to może okazać się, że wkroczą do nas bardziej konkurencyjne firmy, przejmą polski rynek i polskich klientów.

Komisja Europejska prosi unijne rządy, by zwiększyły tegoroczną składkę do budżetu UE. Ze względu na lepsze niż się spodziewano wykorzystanie funduszy pomocowych (także przez Polskę), w unijnej kasie brak 5 mld euro. Na Polskę przypadnie jedynie 50-100 mln euro dopłaty. Nasza składka może więc urosnąć do ok. 1,4 mln euro (pierwotnie miała wynieść 1,345 mld euro). Nawet wtedy w tegorocznych rozliczeniach z Unią będziemy prawie 900 mln euro na plusie.