CTR_2024
TSW_XV_2025

Żywność GMO w Polsce i w UE

24 grudnia 2015
Temat żywności modyfikowanej genetycznie wywołuje coraz częściej zacięte dyskusje. Czy ta żywność może nam zaszkodzić? Jak wygląda sytuacja GMO w Polsce i w UE? Czym jest GMO?

Co to jest GMO?


GMO (ang. Genetically Modified Organisms) są to organizmy, których genom został zmieniony metodami inżynierii genetycznej w celu uzyskania nowych cech fizjologicznych. Geny, czyli fragmenty łańcucha DNA, wprowadzone do organizmu roślinnego lub zwierzęcego modyfikują cechy gatunkowe. Pierwsza roślina, która została zmodyfikowana to tytoń - w 1986r. dokonano pierwszych prób modyfikacji genetycznej. Pierwsze GMO powstało jednak 13 lat wcześniej. USA jest krajem pionierskim w dziedzinie sprzedaży zmodyfikowanych organizmów - komercyjna sprzedaż dotyczyła pomidorów FlavrSavr, gdzie zmniejszono aktywność genu odpowiadającego za proces mięknięcia pomidora i jego dojrzewania.

GMO w Polsce i Europie

Mimo iż konsumenci w Europie są przeciwni GMO (70%-80% społeczeństwa), na półkach sklepów coraz częściej można odnaleźć żywność transgeniczną. Informacja o modyfikowanej żywności jest oznakowana w mało widoczny sposób - drobnym druczkiem, w opisie składu danego produktu. Ustawa nie określa, jaką część opakowania powinna zawierać ta informacja. Obowiązek znakowania wszystkich produktów zawierających GMO funkcjonuje na terenie całej Unii Europejskiej. Jednak w przepisach prawnych znajduje się luka - dzięki niej hodowcy zwierząt są zwolnieni z informowania czy zwierzęta są karmione paszą GMO.Według PBS ponad 90% Polaków domaga się znakowania produktów. W Europie zatem nie zaakceptowano dotychczas "modelu amerykańskiego", gdzie producenci nie są zobligowani do ukazania informacji na temat swych produktów (czy są modyfikowane, czy też nie).

Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, GMO jest organizmem innym niż organizm człowieka. Transgeniczne organizmy są niewystępującą w naturze "kombinacją genową", utworzoną wskutek naturalnej rekombinacji i krzyżowania. Jeśli chodzi o żywność GMO w Polsce, można wyróżnić następujące produkty: olej roślinny (zawiera transgeniczną soję i rzepak).

6 lat temu Greenpeace opublikował przewodnik pt. "Czy wiesz , co jesz?". Ukazuje on listę produktów, zawierających GMO. Na liście znajdują się produkty marek tj.: Wedel, Danone, Krakus, Yano, PEK, Tygryski, Constar, Agryf, La Siesta, Mazury, Ekodrob, Suwalskie Zakłady Drobiarskie, Animex Południe, Morliny, Zakłady Mięsne "Mazury" w Ełku, Zakłady Mięsne Mazury (Grupa Animex).

Minister Rolnictwa miesiąc temu (12.10.2012r.) potwierdził, że niedługo zostanie wprowadzony zakaz upraw roślin GMO. Podczas posiedzenia podkomisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia prezydenckiego projektu ustawy o nasiennictwie, Kazimierz Plocke, sekretarz stanu Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, oznajmił że rząd wprowadzi zakaz upraw kukurydzy GMO - MON810 i ziemniaków Amflora (są to jedyne rośliny GMO dopuszczone do uprawy w UE), który wejdzie w życie jeszcze przed wiosną w 2013r. Prezydencki projekt tej ustawy niebawem zostanie poddany głosowaniu w parlamencie. Zdaniem epidemiologa dr. Zbigniewa Hałata zmodyfikowane organizmy mogą wytwarzać kombinacje białek wcześniej nieznane i wywołujące nieprzewidywalne efekty, a także mogą przyczynić się do strat w wartości odżywczej roślin.

W Europie jest już ponad 172 dużych regionów (województw) i 4500 mniejszych regionów (powiaty, gminy, wsie), które zadeklarowały się jako strefy wolne od GMO. Warto też wspomnieć, że w 9 krajach UE wprowadzono zakaz upraw roślin GMO, poza Polską. W Europie najczęściej modyfikuje się: kukurydzę, rzepak, buraki cukrowe, ziemniaki, bawełnę. 60% przetworzonych produktów zawiera soję, a skrobia kukurydziana jest stosowana jako zagęszczacz w setkach produktów. W Polsce używa się komponentów transgenicznych do produkcji: wędlin, słodyczy, warzenia piwa i pieczenia chleba.

Ostatnie wydarzenia w Polsce w sprawie GMO

W sierpniu 2012r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o paszach, która "opóźnia" do 1 stycznia 2017 r. wejście w życie zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w żywieniu zwierząt pasz genetycznie zmodyfikowanych. Danuta Pilarska, prezes Krajowego Związku Zawodowego Rolników Ekologicznych św. Franciszka z Asyżu, mówi że "Polska jest jedynym krajem, które w Europie nie ma wyboru pasz. Ma tylko jedne pasze z komponentami GMO z Argentyny i Brazylii. To nie jest bezpieczne dla polskich zwierząt. Jeżeli mamy niebezpieczną paszę to mamy niebezpieczną żywność bo zwierzęta, które się nią karmią są również szkodliwe dla żywności."

Jeśli chodzi o ostatnie wydarzenia polityczne w dziedzinie GMO, PiS atakuje rząd i prezydenta w tej sprawie. Zdaniem partii prezydent uczestniczy w "dziwnej grze". Na konferencji prasowej (9.11.2012r.) Jan Szyszko (PiS) odnosząc się do słów Premiera oświadczył, że "Pan premier Donald Tusk mówiąc dziś, że cele jego rządu są całkowicie zbieżne z celami polityki europejskiej (...) twierdzi, że celem polskiego rządu jest niszczyć polskie rolnictwo, aby nie doprowadzić do tego, żeby polskie produkty rolne były najwyższej jakości, konkurencyjne w układzie europejskim i światowym. Uważamy, że jest to działalność na szkodę państwa". Jan Szyszko powiedział też, że “W wyborach parlamentarnych PO i PSL były całkowicie przeciwko GMO. Dlaczego w takim razie tej chwili wprowadzacie GMO?”
Projekt nowej ustawy przewiduje, że obrót materiałem siewnym, w tym nasionami wpisanymi do europejskiego rejestru (m.in. nasionami GMO) będzie możliwy- za brak tych norm Polsce grożą unijne kary.

8.11.2012r. przeciwnicy upraw GMO w Polsce zorganizowali manifestację przed ministerstwem rolnictwa, przed Sejmem RP i przed kancelarią premiera. Jedna z organizatorek protestu - Jadwiga Łopata z Międzynarodowej Organizacji Ochrony Polskiej Wsi mówi: "W Polsce wciąż nie mamy zakazu upraw GMO. Mimo, że minister rolnictwa obiecał, że taki zakaz wprowadzi. A w międzyczasie jest omawiana ustawa o nasiennictwie, w której są zapisy otwierające nas na uprawy GMO". Co więcej, manifestanci złożyli w kancelarii ministerstwa list otwarty z pięćdziesięcioma powodami, dlaczego należy zakazać upraw GMO w Polsce. Nowe prawo ma zastąpić ustawę z 2003 r., która zakazuje uwalniania GMO do środowiska. Posłowie wykreślili artykuły mówiące o zakazie wysiewania odmian organizmów modyfikowanych, a za złamanie zakazu obrotu lub wysiewu GMO miały być nakładane wysokie finansowe kary (do 300 proc. wartości nasion). Jako że w unijnych wykazach są obecne nasiona roślin modyfikowanych, Polska również będzie musiała je rejestrować, w przeciwnym razie będzie musiała zapłacić wysokie kary. Jednak poseł Niedziela (PO) przekonywała, że w projekcie istnieje możliwość wydania przez rząd rozporządzenia zakazującego uprawy GMO.


POWIĄZANE

W odpowiedzi na wniosek Zarządu Krajowej Rady Izb Rolniczych z 14 sierpnia 2024 ...

W najnowszym raporcie ESG można znaleźć szczegółowe informacje dotyczące m.in. d...

Komisja Europejska zezwoliła wzeszłym tygodniu, 26 stycznia 2024r. na stosowanie...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)Pracuj.pl
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę