Polują na naiwnych

Wysyp ofert letniego zatrudnienia na pewno cieszy młodych ludzi szukających okresowej pracy. Trzeba jednak pamiętać, że sezonowe zatrudnienie niesie ze sobą mnóstwo niebezpieczeństw.

Polskie urzędy pracy szacują, że w tym roku za granicę do zbiorów truskawek lub na budowy wyjedzie pracować legalnie co najmniej kilkadziesiąt tysięcy Polaków. Co najmniej dwa razy więcej podejmie pracę sezonową w Polsce. Pokazujemy najczęściej pojawiające się niebezpieczeństwa związane z letnią pracą.

Na co uważać

Do najpoważniejszych należą: unikanie przez pracodawców podpisywania umów o pracę sezonową, zaniżanie pensji (poniżej poziomu minimalnej płacy), nakładanie na pracowników znacznie większych obowiązków, niż wynika to z kodeksu pracy, brak zaplecza sanitarnego i podstawowej opieki medycznej. To w kraju.

Niebezpieczeństwa pracy za granicą są jeszcze poważniejsze. Uważajmy zwłaszcza na pośredników. Jeśli ktoś oferuje nam pracę za bardzo duże pieniądze, nieproporcjonalnie wyższe od innych podobnych ofert - to oszustwo. Podobnie gdy pośrednik przekonuje, że załatwia mieszkanie oraz dojazdy na miejsce zatrudnienia albo posiłki - też zrezygnujmy. Takie oferty w większości wypadków nie są uczciwe, chyba że w umowie o pracę mamy to zaznaczone.

Na jakich zasadach

W kraju ryzyko oszustwa jest mniejsze. Pamiętajmy o podstawowych zasadach. Według art. 191 par. 4 kodeksu pracy przy lekkich pracach sezonowych i dorywczych można zatrudniać młodocianych (15-18 lat) bez obowiązku przygotowania zawodowego. Zawsze jednak powinniśmy pracować na podstawie umowy.

Pracę sezonową regulują trzy rodzaje umów: na czas określony, na czas wykonania określonej pracy i na okres próbny. Eksperci Mazowieckiego Urzędu Pracy w Warszawie radzą, by sezonowi pracownicy zawierali umowy na czas wykonania określonej pracy, np. "na czas zbioru owoców" , bądź też dłuższe umowy na czas określony, np. "od 1 lipca 2004 r. do 31 sierpnia 2004 r.". W umowie powinien znaleźć się zapis, że jest to zatrudnienie przy pracy sezonowej.

Jakie mamy prawa

Umowa o pracę powinna być zawarta na piśmie z określeniem warunków zatrudnienia, a w szczególności: rodzaju pracy i miejsca jej wykonywania, daty jej rozpoczęcia, wynagrodzenia, które można określić w stawce godzinowej lub miesięcznej, jednak nie może być mniejsze niż najniższe obowiązujące obecnie w kraju (824 zł brutto za miesiąc). Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić z upływem czasu, na jaki była zawarta, z dniem wykonania określonej pracy i na mocy porozumienia stron w każdej chwili jej obowiązywania. Każda ze stron, czyli także pracownik, ma jednak prawo zrezygnować z pracy z zachowaniem okresu wypowiedzenia (dla umowy na okres próbny do 2 tygodni - okres wypowiedzenia wynosi 3 dni robocze, okres próbny dłuższy niż 2 tygodnie - 1 tydzień, zaś na okres próbny 3 miesiące - 2 tygodnie). Czas pracy osoby w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.

Ale młodzież w wieku 15-18 lat nie może wykonywać każdego rodzaju pracy. W szczególności zabronione jest zatrudnianie młodocianych przy pracach załadunkowych i wyładowczych i przy przewożeniu ciężarów środkami transportu. Co więcej, pamiętajmy, że pracownik sezonowy ma prawo do urlopu w wymiarze 1,5 dnia za każdy przepracowany miesiąc.