OPOLAGRA_2025

Trudności dotyczące żywienia dzieci-z czym mierzą się rodzice

30 maja 2025
Trudności dotyczące żywienia dzieci-z czym mierzą się rodzice

W ostatnich latach wiele mówi się o kondycji nie tylko psychicznej, ale i fizycznej dzieci w Polsce. Eksperci zwracają uwagę na problem nadwagi i otyłości, który coraz częściej dotyczy najmłodszej grupy wiekowej, a także brak lub niedostateczną ilość aktywności sportowej. Z dostępnych badań wynika również, że dieta polskich dzieci nie jest odpowiednio zbilansowana i brakuje w niej zalecanej ilości warzyw i owoców, których w codziennej diecie powinno być najwięcej. O głównych problemach, związanych
z żywieniem i nawykami zdrowotnymi najmłodszych, jakie napotykają polscy rodzice, rozmawiamy z dr Małgorzatą Jackowską, dietetyczką dziecięcą i ekspertką kampanii „Talerz dobrych porcji – dla zdrowego rozwoju malucha”.

W ramach I edycji programu profilaktyki nadwagi i otyłości u dzieci oraz edukacji nt. zasad zdrowego odżywiania „Talerz dobrych porcji – dla zdrowego rozwoju malucha”, wraz

z ekspertami, będziemy mówić o tym, jak ważna jest właściwa dieta dla zdrowego rozwoju fizycznego i psychicznego dziecka, przedstawiać zasady zdrowego żywienia i stylu życia, podpowiadać, jak w praktyce stosować je na co dzień, oraz wyjaśniać, jakie zagrożenia wynikają z nadwagi i otyłości dla dzieci.

Z badania przeprowadzonego z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)[1]

w latach 2022-2024 wśród dzieci w wieku 6-9 lat wynika, że w Polsce nadmierna masa ciała dotyczy już co trzeciego dziecka w wieku wczesnoszkolnym. Porównywalne wyniki uzyskał Instytut Matki i Dziecka w krajowym badaniu realizowanym w 2022 i 2023 roku[2]. Skąd bierze się otyłość?

Wiele czynników wpływa na wzrost masy ciała. Badania naukowe dotyczące genetycznego podłoża otyłości potwierdzają, że istnieją czynniki dziedziczne odpowiedzialne za tę chorobę, a jeśli rodzice są otyli, to szansa na to, że otyłość dotknie również ich dziecko, rośnie z około 10% do niemal 70%! Trzeba zaznaczyć, że same geny nie decydują o tym, że otyłość się rozwinie. Ogromną rolę pełnią bowiem warunki środowiskowe, które sprzyjają (lub nie) aktywowaniu tych genów. Znaczenie ma więc m.in. dieta matki w ciąży, karmienie piersią i sposób żywienia dziecka w okresie niemowlęcym, poziom aktywności fizycznej w rodzinie i jej styl życia. Jednak niezależnie od predyspozycji genetycznych i środowiska, w jakim dziecko wzrasta, główną przyczyną nadwagi i otyłości pozostaje brak równowagi pomiędzy energią przyjmowaną z pożywieniem a energią zużywaną na co dzień. Jeśli zatem regularnie dostarczamy więcej kalorii, niż potrzebuje nasze ciało, będziemy przybierać na wadze, gdyż zapasy niezużytej energii odkładają się w postaci tkanki tłuszczowej w organizmie.

Jak radzić sobie z problemem nadwagi i otyłości u najmłodszych?

Żeby dokonać zmian w żywieniu swoim i dzieci, musimy zadbać o edukację dotyczącą prawidłowego odżywiania – poznać zasady zdrowego żywienia i stylu życia, na który składają się zbilansowana dieta, regularne posiłki, odpowiednia ilość warzyw i owoców w każdym daniu oraz aktywność fizyczna. Należy również pamiętać o ograniczeniu spożycia dodanych do diety cukrów prostych (słodyczy, napojów słodzonych) oraz wysokoprzetworzonej żywności (typu fast food, gotowych dań), a także – co być może nie jest oczywiste – czasu spędzanego przed ekranami, którego niestety jest więcej niż ruchu fizycznego czy aktywności na świeżym powietrzu.

Z dostępnych badań[3] wynika, że tylko 40% rodziców uważa, że dieta ich dziecka jest w pełni zbilansowana. Co czwarty rodzic jest zdania, że jego dziecko je za dużo słodyczy oraz mało warzyw i owoców, a co piąty twierdzi, że je ono przypadkowe rzeczy i dużo żywności typu fast food.

To dosyć zatrważające dane. Dieta w pełni zbilansowana to taka, w której warzywa i owoce zajmują pół talerza w każdym posiłku (z przewagą warzyw), produkty zbożowe, najlepiej pełnoziarniste – 1/4, a produkty będące źródłem białka: drób, ryby, strączki, jaja, produkty mleczne – pozostałą ćwierć talerza. Jest to zgodne z zaleceniami zapisanymi w formie „Talerza Zdrowego Żywienia”[4]. Jego zasady powinny stanowić podstawę codziennego jadłospisu każdego z nas, także dziecka.

Dlaczego tak trudno o odpowiednią ilość warzyw i owoców w diecie dzieci?

Z moich doświadczeń wynika, że owoce są chętniej jedzone przez dzieci, a warzywa to głównie pomidory, ogórki, ziemniaki… Często słyszę, że „dzieci nie lubią warzyw” albo „moje dziecko nie je warzyw”. Myślę, że to głównie przekonania dorosłych, a nie dzieci, które uczą się od swoich rodziców od pierwszych lat życia. Poznają rodzinną kuchnię, obserwują zwyczaje związane z posiłkami, wyborem produktów, przekonania dotyczące codziennej diety i aktywności, i z czasem mogą przejmować od rodziców ich styl życia. Uczą się, czy jemy warzywa do każdego posiłku lub może ich brakuje, w jakiej formie je podajemy, czy jemy je ze smakiem, czy też patrzymy na nie z niechęcią.

Jak to zmienić i zadbać o właściwą ilość warzyw każdego dnia?

Warzyw powinno być w każdym posiłku najwięcej – to jeden z najważniejszych nawyków żywieniowych! Dodanie do każdego posiłku porcji warzyw i/lub owoców podnosi jakość diety i ma znaczenie dla naszego zdrowia. Produkty te dostarczają błonnika, witamin, składników mineralnych, przeciwutleniaczy, wody i odżywiają mikrobiotę jelitową, która wpływa na odporność i zapobieganie stanom zapalnym. Nawet jeśli lubimy tylko wybrane owoce i warzywa, uzupełniajmy nimi wszystkie posiłki. Z pewnością warto zainspirować się dostępnymi, choćby w internecie, pomysłami na przygotowanie warzyw w rozmaitej formie, z ciekawymi dodatkami i przyprawami, tak by zachęcić dzieci do ich jedzenia. Przede wszystkim jednak warzywa i owoce powinny być stale obecne w naszym domu i łatwo dostępne dla dziecka jako zdrowa przekąska – jeśli my będziemy po nie sięgać, jest duża szansa, że i ono zacznie się nimi interesować.

Badania pokazują, że zaledwie 16,8% dzieci i młodzieży jest umiarkowanie bądź intensywnie aktywna fizycznie przez przynajmniej 60 minut dziennie 7 dni w tygodniu[5]. Jakie są zalecenia ekspertów w kwestii aktywności sportowej najmłodszych?

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by dzieci w wieku 2-4 lat spędzały aktywnie przynajmniej trzy godziny dziennie, w tym chociaż jedną godzinę przeznaczały na aktywność o umiarkowanej lub dużej intensywności (np. zabawy z bieganiem, skakaniem, tańce). Dzieci w wieku 5-17 lat powinny spędzać przynajmniej godzinę dziennie na intensywnej lub umiarkowanej aktywności fizycznej, z przewagą wysiłku aerobowego (zwanego wysiłkiem wytrzymałościowym, do którego zaliczyć można szybkie chodzenie, bieganie, skakanie na skakance, pływanie). Dodatkowo dla tej grupy wiekowej zalecane są, przynajmniej trzy razy w tygodniu, ćwiczenia, które zwiększają siłę głównych grup mięśniowych. Tak więc ruch, wraz z właściwą dietą, to podstawa zdrowego stylu życia i rozwoju naszego dziecka.

Organizatorem kampanii jest Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych.

Więcej informacji o projekcie znajduje się tutaj:

https://talerzdobrychporcji.pl/


[1] COSI (Childhood Obesity Surveillance Initiative), czyli Projekt Monitorowania Otyłości Dzieci

[2] DINO – PL (Diagnoza-Interwencja-Nadciśnienie-Otyłość)

[3] Badanie SW Research dla kampanii „Jedz owoce i warzywa – w nich największa moc się skrywa!”, 2024 r.

[4] Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny

[5] Raport „O stanie aktywności fizycznej dzieci i młodzieży w Polsce” w ramach projektu Global Matrix 4.0. (2020)

oprac, e-red ppr.pl


POWIĄZANE

Choć padel jest relatywnie prostym sportem, mniej kontuzjogennym, niż tenis i od...

Zielone Pola z Osadkowski rozpoczęte Ciepła zima, wiosenne przymrozki, susza już...

Kampania na rzecz bezpieczeństwa żywnościowego. Razem musimy wspierać rolników, ...


Komentarze

Bądź na bieżąco

Zapisz się do newslettera

Każdego dnia najnowsze artykuły, ostatnie ogłoszenia, najświeższe komentarze, ostatnie posty z forum

Najpopularniejsze tematy

gospodarkapracaprzetargi
Nowy PPR (stopka)Pracuj.pl
Jestesmy w spolecznosciach:
Zgłoś uwagę